Pytanie nadesłane do redakcji
Czy kilkumiesięczne niemowlę może mieć alergię na zarodniki grzybów pleśniowych?
Odpowiedziała
dr med. Ewa Cichocka-Jarosz
Oddział Pulmonologii, Alergologii i Dermatologii
Klinika Chorób Dzieci Katedry Pediatrii UJ CM w Krakowie
To bardzo rzadkie uczulenie w tak młodym wieku, ale jest teoretycznie możliwe, zwłaszcza w przypadku, gdy współistnieją dodatkowo dwa czynniki:
- genetyczne obciążenie ze strony rodziców dziecka atopią (predyspozycją do wytwarzania swoistych przeciwciał w klasie IgE dla określonych alergenów),
- duże narażenie na zarodniki grzybów pleśniowych w otoczeniu.
Dodatkowo mechanizmy te nakładają się na siebie – duże narażenie na zarodniki grzybów pleśniowych w zawilgoconych domach sprzyja nabywaniu uczulenia na alergeny tych grzybów, zwłaszcza u osób z predyspozycją genetyczną. Grzyby Penicillium mają tutaj największe znaczenie obok grzybów z rodzaju Cladosporium, Alternaria i Aspergillus.
U dorosłych udowodniono bezpośredni związek wilgoci i ekspozycji na mikrospory grzybów ze zwiększoną zapadalnością na zakażenia dróg oddechowych i wilgotny kaszel, a u dzieci ze zwiększoną zapadalnością na zapalenie płuc. Ponieważ alergeny grzybów pleśniowych mają charakter drobnocząsteczkowy, oddziałują głównie w zakresie drobnych dróg oddechowych, co w przypadku chorych na astmę wyraża się:
- zwiększeniem liczby zaostrzeń astmy,
- pogorszeniem kontroli i przebiegu astmy,
- zwiększeniem nadreaktywności drzewa oskrzelowego, przede wszystkim manifestującej się wzrostem częstości kaszlu, np. po wysiłku,
- postępującą obturacją oskrzeli i zmianami w drobnych drogach oddechowych.
Niemniej jednak stwierdzenie wyłącznie uczulenia (dodatnich przeciwciał IgE dla alergenów grzybów pleśniowych) w badaniu krwi lub w testach skórnych nie oznacza jeszcze choroby, jeśli nie towarzyszą mu objawy, zwłaszcza ze strony układu oddechowego lub rzadziej ze strony skóry.
Osobną jednostką chorobową, której etiologia wiąże się miedzy innymi z długotrwałym narażeniem na mikrospory grzybów pleśniowych (np. zawodowym, jak praca na basenach lub w innych zawilgoconych przestrzeniach), jest alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (AZPP). Choroba ta częściej występuję u chorych dorosłych niż u dzieci i opiera się na odmiennym niż zależność od IgE mechanizmie immunologicznym.
Piśmiennictwo:
Grzelewska-Rzymowska I., Górski P.: Alergie na leki. [W:] Fal A. (red.): Alergia, choroby alergiczne, astma. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2011.Milićević D.R., Skrinjar M., Baltić T.: Real and perceived risks for mycotoxin contamination in foods and feeds: challenges for food safety control. Toxins (Basel) 2010; 2: 572–592.
Puel O., Galtier P., Oswald I.P.: Biosynthesis and toxicological effects of patulin. Toxins (Basel) 2010; 2: 613–631.
Rudzki E.: Penicyliny, sposób i częstość uczulenia. Alergia 1999; 3: 1–3.
Talleu C., Delourme J., Dumas C. i wsp.: Allergic asthma due to sausage mould. Rev. Mal. Respir. 2009; 26: 557–559.