Pytanie nadesłane do redakcji
Mam ciśnienie 150/90, puls 103. Denerwuję się przed mierzeniem ciśnienia. Może to nerwica? Proszę o pomoc. Mam 13 lat.
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Wartości ciśnienia tętniczego, na podstawie których rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży różnią się od wartości ciśnienia u osób dorosłych uprawniających do rozpoznania nadciśnienia (powyżej 140/90 mm Hg). U prawidłowo rozwijających się dzieci i u młodzieży wartości ciśnienia skurczowego zwiększają się rocznie o ok. 1–1,5 mm Hg, a rozkurczowego o ok. 0,7 mm Hg. Zatem wartości ciśnienia, powyżej których rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży są zmienne i zależą od wieku dziecka. Kilkadziesiąt lat temu opracowano krzywe rozkładu wysokości ciśnienia u dzieci w postaci siatek centylowych. Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia tętniczego u dziecka przekraczają 95. centyl w pomiarach gabinetowych w trakcie 3 różnych wizyt. Dla dziewczynki w wieku 13 lat jest to wartość wyższa od 128/84 mm Hg, a dla chłopca w tym wieku 130/84 mmHg. Zatem wartości ciśnienia tętniczego wynoszące 150/90 mm Hg są nieprawidłowe i mogą świadczyć o nadciśnieniu tętniczym.
Do rozpoznania nadciśnienia tętniczego bardzo ważne jest prawidłowe wykonanie pomiaru ciśnienia. Zarówno w przypadku pomiarów gabinetowych, jak i w przypadku pomiarów domowych należy pamiętać, że ciśnienie tętnicze powinno być mierzone co najmniej po 10-minutowym odpoczynku, w ciepłym pomieszczeniu, z użyciem sprawnego aparatu z mankietem dostosowanym do obwodu ramienia (zbyt wąski mankiet może zawyżać wartość ciśnienia). Mankiet aparatu powinien być umieszczony na poziomie serca, niezależnie od pozycji pacjenta. Takie czynniki, jak silny ból, lęk, duży wysiłek fizyczny, spożycie napoju zawierającego kofeinę mogą podwyższyć ciśnienie tętnicze i pomiary ciśnienia dokonane w takich okolicznościach nie mogą być podstawą do rozpoznania nadciśnienia tętniczego. W razie wątpliwości można wykonać 24-godzinny pomiar ciśnienia z zastosowaniem aparatu rejestrującego ciśnienie tętnicze wielokrotnie w ciągu doby.
W opisanym przypadku należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy pomiar ciśnienia został dokonany w sposób prawidłowy. Najlepiej poprosić osobę dorosłą o pomoc. Jeżeli podwyższone wartości ciśnienia potwierdzą się w kolejnych, prawidłowo wykonanych pomiarach, należy koniecznie zgłosić się do lekarza w celu ustalenia dalszego postępowania diagnostycznego i leczenia.
Piśmiennictwo:
Wyszyńska T.: Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży. [W:] Januszewicz A., Januszewicz W., Szczepańska-Sadowska E., Sznajderman M. (red.): Nadciśnienie tętnicze. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2004: 789–801.Prejbisz A., Kabat M., Janaszek-Sitkowska H.: Rozpoznanie i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. [W:] Więcek A., Januszewicz A., Szczepańska-Sadowska, Prejbisz A. (red.): Hipertensjologia. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2011: 187–188.
