×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Świszczący oddech: stridor i wheezing. Przyczyny i postępowanie

dr n. med. Joanna Lange,
Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Dźwięk, który powstaje podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe to świszczący oddech. Stridor pojawia się w przypadku zwężenia górnych dróg oddechowych na poziomie gardła, krtani lub górnej części tchawicy. Wheezing pojawia się natomiast przy zwężeniu dolnych odcinków dróg oddechowych, takich jak dolna część tchawicy, oskrzela i oskrzeliki. Świszczący oddech jest objawem najczęściej występującym u najmłodszych dzieci i towarzyszy zakażeniom dróg oddechowych.

Świszczący oddech – co to jest?

Świst oddechowy to dźwięk powstający podczas przepływu powietrza przez zwężone drogi oddechowe. Może on być słyszalny podczas wdechu (i wówczas jest nazywany świstem wdechowym) lub podczas wydechu – wtedy określa się go jako świst wydechowy. Może mieć również charakter mieszany i być słyszalny w obu fazach oddechu. Świszczący oddech może mieć różne nasilenie – od słyszalnego tylko podczas osłuchiwania słuchawkami lekarskimi aż do głośnych świstów słyszalnych „gołym uchem”.

Stridor (świst wdechowy)

Świst wdechowy (tzw. stridor) pojawia się w przypadku zwężenia górnych dróg oddechowych na poziomie gardła, krtani lub górnej części tchawicy, może być skutkiem dysfunkcji fałdów głosowych.

Wheezing (świst wydechowy)

Świst wydechowy (tzw. wheezing) pojawia się natomiast przy zwężeniu dolnych odcinków dróg oddechowych, takich jak dolna cześć tchawicy, oskrzela i oskrzeliki.

Świszczący oddech jest objawem najczęściej występującym u najmłodszych dzieci. Im młodsze dziecko, tym większa predyspozycja do zwężenia światła oskrzeli ze względu na ich budowę anatomiczną. Drogi oddechowe małego dziecka są krótkie i wąskie, szkielet krtani, tchawicy i oskrzeli jest cieńszy, bardziej wiotki i łatwo się zapada, a bogate ukrwienie i duża liczba gruczołów śluzowych sprzyjają wytwarzaniu dużej ilości wydzieliny. Dodatkowo mniejsza zdolność do efektywnego kaszlu oraz niedojrzałość układu odpornościowego sprzyjają zwężeniu dróg oddechowych i powstawaniu świstów oddechowych.

Świszczący oddech - przyczyny

Świszczący oddech nie jest objawem charakterystycznym dla jednej choroby, ale może występować w wielu jednostkach chorobowych. Świsty mogą towarzyszyć:

  • infekcji – jest to zdecydowanie najczęstsza przyczyna świszczącego oddechu u dzieci, większość zakażeń dróg oddechowych doprowadzających do świstów jest wywołana przez wirusy, a najczęściej występuje wirusowe zapalenie krtani, migdałków, oskrzeli, lub oskrzelików; mniejsze znacznie mają natomiast infekcje bakteryjne
  • astmie – jest to najczęstsza przyczyna nawracających świstów
  • aspiracji, czyli dostania się do dróg oddechowych ciała obcego (pokarmu, zabawki) – świst pojawia się nagle
  • wadom rozwojowym, takim jak wrodzona wiotkość krtani, tchawicy lub oskrzeli, rozszczep podniebienia, przetoka między przełykiem a tchawicą, ucisk z zewnątrz (np. przez nieprawidłowe naczynie, wady serca); w takich przypadkach świsty oddechowe są zwykle obecne od urodzenia i mają względnie stałe nasilenie
  • reakcjom alergicznym (po pokarmach, lekach, ukąszeniu przez osę lub pszczołę) – w takich stanach występuje nagłe zwężenie dróg oddechowych, co prowadzi do szybkiego nasilania się świstu
  • rozrostom łagodnym i nowotworowym w świetle dróg oddechowych, czyli guzom, które są przyczyną stopniowo narastających świstów
  • zaburzeniom odporności, które predysponują do nawracających infekcji, w trakcie których może dochodzić do wystąpienia świstu
  • innym rzadszym, lecz niekiedy ciężkim chorobom, takim jak: mukowiscydoza, rozstrzenie oskrzeli, pierwotna dyskineza rzęsek, refluks żołądkowo-przełykowy, zaburzenia połykania, choroby śródmiąższowe płuc, oparzenia dróg oddechowych, zaburzenia o charakterze nerwowo-mięśniowym, zaburzenia funkcji strun głosowych. W chorobach tych świszczący oddech nie jest głównym objawem, lecz towarzyszy innym, niekiedy ciężkim, objawom choroby podstawowej.

Co robić w razie wystąpienia świszczącego oddechu?

Jeżeli przyczyna nagłego wystąpienia u dziecka świszczącego oddechu nie jest znana, konieczna jest wizyta u lekarza. Kiedy świstom towarzyszy duszność i niepokojący stan dziecka lub gdy wystąpiły one po aspiracji ciała obcego, ukąszeniu przez owada czy spożyciu pokarmu, interwencja lekarska jest pilna i należy wezwać pogotowie (zadzwonić na 999 lub 112).

Dziecko, u którego występuje świszczący oddech w przebiegu zdiagnozowanej przez lekarza łagodnej infekcji wirusowej, i u którego nie stwierdza się innych niepokojących objawów (w tym duszności), można leczyć w warunkach domowych. Należy mu zapewnić optymalne warunki otoczenia, m.in. dopływ względnie chłodnego, nawilżonego powietrza, zadbać o prawidłowe nawodnienie, w razie wystąpienia gorączki podać leki przeciwgorączkowe, a także stosować inne leki zlecone przez lekarza.

Nasilenie świstów w przebiegu choroby przewlekłej, np. astmy, wymaga konsultacji lekarskiej i zazwyczaj modyfikacji dotychczasowego leczenia.

Co zrobi lekarz, jeśli zgłosimy się ze świszczącym oddechem u dziecka?

W stanach nagłych najważniejsze jest udrożnienie dróg oddechowych. W zaostrzeniu astmy niezwłocznie podaje się leki rozszerzające oskrzela, w reakcjach alergicznych adrenalinę, a przypadku aspiracji ciała obcego do dróg oddechowych wykonuje się pilną bronchoskopię w celu jego usunięcia.

W przypadku świszczącego oddechu, który nie wymaga pilnej interwencji planowo przeprowadza się diagnostykę. Lekarz rozpoczyna od zebrania wywiadu dotyczącego objawów dotychczas występujących u dziecka, ważne jest określenie czasu trwania świszczącego oddechu, jego nasilenia, czynników wywołujących a także łagodzących świsty. Następnym etapem jest badanie lekarskie, a w nim istotne znaczenie ma osłuchiwanie płuc. Po określeniu wstępnego rozpoznania lekarz może zlecić badania dodatkowe, aby je potwierdzić. Wachlarz badań diagnostycznych jest szeroki i obejmuje badania krwi (w tym morfologię, gazometrię, ew. badania biochemiczne), badania obrazowe (np. RTG klatki piersiowej czy tomografię komputerową) oraz badania czynnościowe, w tym przede wszystkim spirometrię.

Ponadto należy dbać o to, żeby dziecko nie było narażone na wdychanie dymu tytoniowego. Udowodniono, że wdychanie dymu tytoniowego zwiększa ryzyko chorób dolnych dróg oddechowych u małych dzieci.

05.09.2022
Zobacz także
  • Astma oskrzelowa u dzieci
  • Infekcje dróg oddechowych u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta