Kleszcza usuwamy wyłącznie mechanicznie za pomocą wąskich szczypczyków, którymi należy go uchwycić jak najbliżej skóry. Aby postępowanie było skuteczne, należy wyciągać kleszcza ze stałą siłą wzdłuż osi wkłucia. Miejsce po usunięciu kleszcza należy przemyć środkiem odkażającym, a ręce starannie umyć. Podczas zabiegu nie wolno wykonywać ruchów obrotowych, które sprzyjają oderwaniu tułowia lub wręcz jego zmiażdżeniu.
Ryc. A-E. Za pomocą pęsety (najlepiej zakrzywionej) uchwyć kleszcza za główkę jak najbliżej skóry. Usuń kleszcza poprzez pociąganie go jednostajnym ruchem pionowo do góry
Czy są inne sposoby usunięcia kleszcza oprócz wyciągania?
Nie należy kleszcza przypalać, smarować tłustymi substancjami, lakierem do paznokci, alkoholem lub benzyną. Stosowanie tego typu metod doprowadza wprawdzie do zabicia kleszcza i jego odpadnięcia, ale zanim do tego dojdzie, wydala on w obrębie skóry zwiększone ilości materiału zakaźnego, co zwiększa ryzyko zachorowania na boreliozę, jeśli kleszcz jest zakażony.
Czy pozostawienie fragmentu kleszcza zwiększa ryzyko zakażenia?
Jednak nawet podczas poprawnie przeprowadzonego zabiegu często w skórze pozostaje część głowowa. Należy wówczas poprzestać na dezynfekcji, gdyż pozostawienie fragmentu kleszcza nie zwiększa ryzyka zakażenia. Ewentualne zabiegi chirurgiczne zmierzające do usunięcia pozostawionego fragmentu kleszcza stanowią zbędne obciążenie pacjenta, a w wyniku nieuchronnego naruszenia ciągłości naczyń skóry mogą wręcz zwiększyć ryzyko przenikania drobnoustrojów uwolnionych wcześniej przez kleszcza.
Zobacz pytanie pacjenta na temat wyciągania główki kleszcza, na które odpowiedział dr hab. med. Ernest Kuchar - Czy usuwać główkę kleszcza jeżeli dojdzie do jej oderwania?
Usuwanie kleszcza w pytaniach i odpowiedziach
Czy można mieć kleszcze i tego nie zauważyć?
Tak, jest to stosunkowo częste. Wiele osób chorych na boreliozę nie kojarzy wcześniejszego ukłucia kleszcza.
Czy kleszcz sam odpada? Czy kleszcz może sam wyjść?
Tak, jeśli kleszcz nie zostanie usunięty, to odpada sam.
Po ilu dniach odpada kleszcz?
Kleszcz odpada zwykle po kilku, maksymalnie kilkunastu dniach.
Co robić, jak kleszcz odpadnie?
Jeśli zauważy się kleszcza, to niezależnie od tego, czy kleszcz jest duży, czy mały, czy zdążył mocno przytwierdzić się do skóry, czy jest napęczniały od krwi, czy nie, należy go wyciągnąć. Nie należy czekać, aż kleszcz odpadnie sam! Im dłużej kleszcz pozostaje w skórze, tym większe jest ryzyko zachorowania na boreliozę (jeśli kleszcz jest zakażony). Miejsce ukłucia kleszcza zawsze należy obserwować co najmniej przez 30 dni. W przypadku zauważenia rumienia, który może być objawem boreliozy, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Przeczytaj więcej: Rumień wędrujący - jak wygląda, leczenie
Jak wygląda ślad po ugryzieniu kleszcza?
Kleszcze nie gryzą, tylko kłują. Ślad po ukłuciu kleszcza może wyglądać różnie, w zależności od tego, czy kleszcz został usunięty, czy odpadł sam. Może to być zaczerwienienie, czasem także niewielki obrzęk, któremu towarzyszy swędzenie i nadmierne ucieplenie (zaczerwienione miejsce jest cieplejsze niż otaczająca skóra), ale może też nie być żadnego śladu. Zaczerwienienie w miejscu ukłucia przez kleszcza występuje bardzo często, ponieważ jest to reakcja na substancje zawarte w ślinie kleszcza. Nie ma to nic wspólnego z boreliozą. Miejsce ukłucia należy obserwować co najmniej przez 30 dni. Czasem trudno jest rozpoznać, czy zaczerwienienie po ukłuciu kleszcza to rumień wędrujący. Pomocne może być wykonywanie zdjęć zmiany lub mierzenie jego średnicy, ponieważ rumień wędrujący się powiększa, choć czasem bardzo wolno. Jeśli zaczerwienienie ma średnicę mniejszą niż 5 cm, to zwykle jest to reakcja alergiczna. W razie jakiegokolwiek podejrzenia, że mamy do czynienia z rumieniem wędrującym, należy niezwłocznie udać się do lekarza rodzinnego. Przeczytaj więcej: Czy rumień wędrujący zawsze oznacza boreliozę?
