Wzrastanie dzieci przebiega bardzo indywidualnie, zależnie od uwarunkowań genetycznych (przede wszystkim wzrostu rodziców) oraz środowiskowych (m.in. sposobu karmienia, ogólnych warunków życia rodziny i wzajemnych relacji między dzieckiem a rodzicami, przebytych chorób).
Nawet dziecko nieco mniejsze lub większe od rówieśników na ogół mieści się w normie, która jest dość szeroka.
Zdrowe donoszone noworodki (tzn. urodzone pomiędzy 38. a 42. tygodniem ciąży):
- ważą 2500—4000 g
- osiągają 50—55 cm długości (wzrostu).
U donoszonego noworodka w pierwszych dniach życia masa ciała często się zmniejsza o 10—15% w stosunku do masy urodzeniowej (urodzeniową masę dziecko ponownie osiąga pod koniec 1. tygodnia życia). Nie trzeba się także niepokoić, jeśli podczas pierwszej wizyty u lekarza okaże się, że długość ciała dziecka jest mniejsza niż zapisana w książeczce zdrowia w 1. dobie po urodzeniu. Pomiar długości ciała noworodka po urodzeniu często jest przeprowadzany inaczej niż w następnych miesiącach życia i z reguły nie jest dokładny.
Obiektywny i powtarzalny pomiar masy ciała (wagi), długości (wzrostu) i obwodu głowy niemowlęcia oraz małego dziecka wykonuje się za pomocą specjalistycznego sprzętu, który powinien się znajdować w każdym gabinecie lekarskim. Należy mierzyć i ważyć dziecko podczas każdej wizyty lekarskiej, najlepiej za pomocą tych samych przyrządów.
Wyniki pomiarów lekarz powinien zapisać w książeczce zdrowia dziecka, a następnie nanieść na specjalny wykres – tzw. siatki centylowe (zobacz poniżej).
Siatki centylowe
Na siatce centylowej wykreślone są linie krzywe (zwykle 7), które pokazują, jaki procent dzieci w całej populacji (3%, 10%, 25%, 50%, 75% lub 97%) w danym wieku osiąga taką lub mniejszą wartość pomiaru (masy ciała, długości/wysokości lub obwodu głowy - zależnie od rodzaju siatki). Linie te wyznaczają tzw. kanały centylowe.
Siatki centylowe znajdują się na końcu książeczki zdrowia dziecka, a zaznaczanie na nich kolejnych pomiarów pozwala monitorować przebieg wzrastania w czasie oraz ustalić, czy mieści się on w szerokiej normie zdefniowanej jako przedział między linią 3. a 97. procenta (centyla). Indywidualna krzywa wzrastania Twojego dziecka powstaje przez połączenie naniesionych na siatkę wyników kolejnych pomiarów, a prawidłowość jej przebiegu interpretuje lekarz.
W uproszczeniu można przyjąć, że dziecko:
- w 1. miesiącu życia zwiększa swoją masę ciała o około 600 g (ok. 20 g/dobę), a w następnych dwóch miesiącach o 800—900 g miesięcznie (26—31 g/dobę)
- później rośnie nieco wolniej - do 6. miesiąca życia około 700 g/miesiąc (ok. 23 g/dobę), a w 6.—12. miesiącu życia około 500 g/miesiąc.
W trakcie rozwoju zmieniają się także proporcje poszczególnych części ciała dziecka oraz ilość tkanki tłuszczowej. Generalnie w 1. roku życia większość dzieci wydaje się nieco „pulchna”; stan ten na ogół ustępuje w 2. roku życia. Jeżeli uważasz, że Twój maluch rośnie zbyt wolno lub zbyt szybko, zwróć się do lekarza z prośbą o obiektywną ocenę. Wybierając się na wizytę, przeanalizuj dokładnie dietę dziecka z ostatnich kilku tygodni, bo niewątpliwie lekarz o nią zapyta.
Czy moje dziecko będzie rosło prawidłowo, jeśli urodziło się za małe?
Dzieci, które urodziły się za małe, zwykle wzrastają w takim samym tempie jak dzieci z prawidłową urodzeniową masą ciała, pod warunkiem że są prawidłowo karmione i nie chorują. Większość z nich (80%) nadrabia niedobór masy i długości ciała do ukończenia 2.—3. roku życia. Jeżeli nie nastąpi to do tego czasu, szansa na dogonienie rówieśników w późniejszym wieku jest już niestety niewielka.
Zapamiętaj
Poproś lekarza, aby podczas każdej wizyty zaznaczał wyniki pomiarów masy ciała, długości/wysokości i obwodu głowy Twojego dziecka na siatkach centylowych w książeczce zdrowia dziecka.Siatki centylowe. Prawidłowa masa ciała i wzrost małego dziecka w pytaniach i odpowiedziach
Prawidłowa waga półrocznego dziecka »Prawidłowa waga 1,5-rocznego dziecka »
Wzrost 13-miesięcznej dziewczynki »
Jak stwierdzić, czy dziecko ma niedowagę? »
Niedowaga u nastolatki »
Bóle wzrostowe u 14-latki »
Zapotrzebowanie na witaminę D i K »
Zapotrzebowanie na płyny u dzieci »
Częste posiłki w nocy - jak zredukować ich liczbę? »
Wprowadzanie pokarmów uzupełniających w diecie niemowlaka »
Zasady prawidłowego żywienia »
Artykuł pochodzi z przewodnika dla rodziców Pierwsze 2 lata życia dziecka wydanego przez Medycynę Praktyczną, Kraków 2012