×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Spirometria u chorych na POChP - przebieg, przeciwwskazania, interpretacja wyników


Aktualizacja: dr n. med. Małgorzata Bulanda
Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zakład Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński

Spirometria to najważniejsze badanie u chorych na POChP i złoty standard oceny czynności płuc. Jest niezbędna dla rozpoznania POChP

Główne zastosowania spirometrii w POChP to:

  • potwierdzenie obecności obturacji (zwężenia) dróg oddechowych
  • ocena ciężkości obturacji dróg oddechowych
  • odróżnienie astmy od POChP
  • diagnozowanie POChP u osób narażonych na czynniki ryzyka, głównie dym tytoniowy, niezależnie od obecności objawów ze strony układu oddechowego
  • monitorowanie postępu choroby
  • ocena odpowiedzi na terapię.

Na czym polega badanie spirometryczne?

Podczas oddychania przez ustnik spirometru rejestrowane są przepływy powietrza i pojemność płuc.

Jak przygotować się do badania spirometrycznego?

W dniu badania nie należy nosić obcisłych, utrudniających oddychanie ubrań, nie powinno się również palić tytoniu co najmniej godzinę przed badaniem i pić alkoholu. Bezpośrednio przed przyjściem na badanie nie należy wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego ani spożywać obfitych posiłków.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania spirometrii?

Prawidłowe wykonanie spirometrii wiąże się ze znacznymi zmianami ciśnienia w klatce piersiowej, co może być niebezpieczne dla niektórych (na szczęście nielicznych) chorych. Jeżeli rozpoznano u Ciebie choroby/stany kliniczne będące przeciwwskazaniami do wykonania spirometrii wymienione poniżej, koniecznie powiedz o tym lekarzowi, kierującemu Cię na badanie.

Przeciwwskazania bezwzględne stanowią:

  • tętniaki aorty i tętnic mózgowych
  • przebyte odwarstwienie siatkówki lub niedawna operacja okulistyczna
  • krwioplucie o nieznanej przyczynie
  • odma opłucnowa
  • zawał serca lub udar mózgu w okresie hospitalizacji
  • stan bezpośrednio po operacji w obrębie jamy brzusznej lub klatki piersiowej (uniemożliwia prawidłowe wykonanie badania).

Przeciwwskazania względne to:

  • choroby mogące mieć wpływ na wiarygodność uzyskanych wyników, np. zespół otępienny, zaburzenia funkcji poznawczych,
  • ból klatki piersiowej lub jamy brzusznej
  • zawroty głowy
  • nudności i wymioty
  • zaburzenia rytmu serca.

Jak przebiega badanie spirometryczne?



Spirometr


Spirometria - przebieg badania

Spirometrię przeprowadza się w pozycji siedzącej. Badanemu zakłada się na nos klips delikatnie zaciskający nozdrza i prosi o oddychanie przez ustnik aparatu rejestrującego przepływ powietrza. Po kilku spokojnych oddechach, prowadzący badanie prosi pacjenta o wykonanie maksymalnie głębokiego wdechu, a następnie spokojnego, maksymalnie głębokiego wydechu (niekiedy badanie zaczyna się od głębokiego wydechu). Manewr ten może być powtarzany kilkakrotnie w celu uzyskania dokładnego wyniku. Następnie, po możliwie głębokim, silnym wdechu badany proszony jest o wykonanie jak najsilniejszego, najszybszego wydechu, który jednocześnie powinien trwać jak najdłużej. Właściwe wykonanie natężonego wydechu jest najtrudniejszym etapem badania. Należy włożyć weń maksymalny wysiłek, tak aby uzyskane wyniki były wiarygodne. Badanie oparte na natężonym wydechu jest powtarzane co najmniej 3-krotnie, a różnice pomiędzy kolejnymi wynikami nie powinny być duże. Ponieważ nie jest łatwo wykonać badanie w pełni poprawnie, zwykle konieczna jest większa liczba powtórzeń.

Na podstawie graficznego przedstawienia wyniku badania na ekranie komputera, prowadzący badanie może na bieżąco oceniać jego jakość i stwierdzić, kiedy jest ona jest wystarczająca do przerwania badania. Mimo że badanie wymaga od chorego włożenia wysiłku, jest ono bezpieczne.

Jak interpretować wynik spirometrii?

Właściwej i pełnej oceny spirometrii może dokonać jedynie lekarz z wystarczającym doświadczeniem w ocenie wyników tego badania. Poniższe wskazówki mają charakter orientacyjny i nie wolno ich traktować jako służących do samodzielnej interpretacji badania. Ich mechanistyczne zastosowanie może prowadzić do całkowicie błędnych wniosków!

Należy podkreślić, że interpretować można jedynie badanie prawidłowo wykonane. Ocena jakości technicznej spirometrii nie jest prosta, często zdarza się, że nawet lekarz niepotrzebnie ocenia badanie o niedostatecznej jakości. W ocenie spirometrii największe znaczenie mają 2 parametry: FEV1 i FVC oraz ich wzajemny stosunek – FEV/FVC. W uproszczeniu można powiedzieć, że spirometria jest prawidłowa, jeśli prawidłowe są te 3 parametry.

FVC – natężona pojemność życiowa (forced vital capacity) to ilość powietrza, którą można wydmuchać z płuc po nabraniu maksymalnego wdechu. Zależy ona od całkowitej pojemności płuc badanego.
FEV1 – natężona pierwszosekundowa objętość wydechowa (forced expiratory volume in 1 second) – to ilość powietrza, którą można wydmuchać z płuc podczas 1. sekundy nasilonego wydechu. Zależy ona od całkowitej pojemności płuc oraz drożności oskrzeli. Im większa jest obturacja (zwężenie) oskrzeli, tym mniejsza jest FEV1.
FEV1/FVC – wzajemny stosunek FEV1 i FVC pozwala stwierdzić, czy przyczyną nieprawidłowego wyniku spirometrii są zaburzenia restrykcyjne (czyli wynikające ze zmniejszenia objętości płuc) czy też obturacyjne (czyli wynikające ze zmniejszenia średnicy oskrzeli). W dużym uproszczeniu, zmniejszenie FEV1/FVC poniżej 0,7 świadczy o obturacji, jest też często (ale nie do końca prawidłowo!) przyjmowaną definicją POChP.

Pandemia COVID-19 ograniczyła wykonywanie spirometrii, do przypadków, w których badanie jest „niezbędne”.

25.03.2022
Zobacz także
  • Gazometria
  • Badanie snu
  • Pletyzmografia
Wybrane treści dla Ciebie
  • Osteoporoza u chorych na POChP
  • Kaszel i bóle w klatce piersiowej
  • Próba wysiłkowa
  • POChP a astma - podobieństwa i różnice
  • Badanie snu
  • Depresja u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc
  • POChP u osób niepalących
  • Dynamiczne rozdęcie płuc
  • Tomografia płuc
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta