×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Jak się opiekować chorym na POChP?

Pytanie nadesłane do redakcji

Jak się opiekować chorym na POChP? Jak zorganizować choremu na POChP codzienne funkcjonowanie: wykonywanie podstawowych czynności, jedzenie, toaletę, ubiór itp.

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. Prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Opieka nad chorym z POChP zależy przede wszystkim od stopnia ciężkości choroby. Chorzy z POChP w stopniu I i II na ogół nie wymagają pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Wsparcie bliskich na tym etapie choroby powinno polegać głównie na pomocy w rzuceniu nałogu palenia papierosów, ale również na mobilizacji do aktywności fizycznej czy pomocy w przygotowaniu prawidłowej diety.

Dieta

Komponując dietę chorego na POChP, należy przestrzegać podstawowych zasad:

  1. Chory na POChP powinien jeść często a mało. Poleca się jedzenie pięciu lub nawet sześciu mniejszych objętościowo posiłków.
  2. Należy bezwzględnie unikać wzdymających, ciężkostrawnych potraw, takich jak nasiona warzyw strączkowych (groch, fasola, bób) warzywa kapustne i inne, które zwiększając ilość gazów w jelitach unoszą przeponę ku górze, nasilają jej pracę.
  3. Unikać posiłków bezpośrednio przed położeniem się. Ostatni posiłek powinien wypadać minimum trzy godziny przed położeniem się do łóżka, bo przepona w pozycji leżącej pracuje znacznie gorzej i wypełniony przed snem żołądek prowadzi do duszności nocnych
  4. Kaloryczność posiłków zależy do stopnia odżywienia chorego, należy dążyć do uzyskania i utrzymania prawidłowej masy ciała. U chorych z POChP zarówno nadwaga, jak i niedowaga są niewskazane
  5. Dieta chorego powinna być bogata w tłuszcze, których spalanie wymaga mniej tlenu niż spalania węglowodanów. Tłuszcze te powinny zawierać nienasycone kwasy tłuszczowe.

Szczepienia

W każdym stadium choroby należy zadbać o szczepienie chorych z POChP przeciwko grypie i pneumokokom.

Tlenoterapia

Chorzy w cięższym stadium choroby, u których dochodzi do niewydolności oddechowej nawet w stabilnym okresie choroby i przy optymalnym leczeniu farmakologicznym, wymagają domowej tlenoterapii. Tlenoterapię w warunkach domowych prowadzi się z użyciem koncentratora tlenu. Korzystne efekty ujawniają się, jeżeli chory oddycha tlenem minimum 15 h/dobę, w tym koniecznie przez całą noc. Należy zachęcać chorego, aby stosował tlen jak najdłużej, w tym zwłaszcza podczas aktywności fizycznej.

Aktywność fizyczna

Nawet w tym zaawansowanym okresie choroby należy mobilizować chorego do ćwiczeń fizycznych ogólnousprawniających. Nie wolno zapominać, że we wszystkich okresach choroby wskazane są ćwiczenia fizyczne, zarówno trening wytrzymałościowy i siłowy, jak i ćwiczenia oddechowe. Wszystkie ćwiczenia fizyczne należy wykonywać pod tlenem i warto pamiętać, aby podczas ćwiczeń fizycznych zwiększać przepływ tlenu o 1 l/min w stosunku do przepływów zalecanych w spoczynku.

Codzienne czynności

W schyłkowym okresie choroby podstawowe czynności życiowe, takie jak mycie czy ubieranie wymagają znacznego wysiłku chorego i tu również należy pamiętać, aby zwiększyć przepływ tlenu na czas wykonywania tych czynności. Coraz więcej badań pokazuje, że u wielu ciężko chorych w godzinach rannych znacznie nasila się duszność. Warto więc pamiętać, aby u ciężko chorych toaletę poranną wykonywać nie wcześniej niż pół godziny po przyjęciu rannych lęków i ustąpieniu objawów porannych.

Zaburzenia snu i depresja

U chorych z POChP występują istotne zaburzenia snu polegające zwłaszcza na częstych wzbudzeniach nocnych i nadmiernej senności w ciągu dnia. Ponadto w chorobie tej pojawiają się, obok objawów ze strony układu oddechowego, lęk i obniżenie nastroju. U części chorych występuje również depresja. Stany te wymagają zdecydowanego leczenia farmakologicznego oraz psychoterapii, tym nauki technik relaksacyjnych, bo nieleczone bardzo negatywnie wpływają na jakość życia. Oprócz leczenia farmakologicznego nie do przecenienia jest rola bliskich chorego, którzy dając mu wsparcie i organizując zajęcia dostosowane do możliwości fizycznych, zmniejszają poczucie wykluczenia i poprawiają nastrój chorego, zwiększając tym samych mobilizację do walki z chorobą.


Piśmiennictwo:

Kuna P., Pierzchała W., Jankowski M.: Astma i POChP w pytaniach i odpowiedziach, Medycyna Praktyczna, Kraków 2008
Światowa strategia rozpoznawanie leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, Aktualizacje 2006; Medycyna Praktyczna wydanie specjalne 2/2007
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) Pneumonologia i Alergologia Polska 80; 3; 2012: 220–254
Zieliński J.: Głęboki oddech – ogólnopolski program na rzecz budowania świadomości zagrożeń POChP i walki z tą chorobą. Dieta łagodząca skutki POChP; 2006

11.06.2012
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta