Pytanie nadesłane do redakcji
Podczas wstawania z łóżka występuje kaszel oraz duże ilości wydzieliny, która uchodzi gardłem i nosem. Proszę o wskazówki.
Odpowiedź
Najczęstszą przyczyną objawów opisywanych w pytaniu jest infekcja dróg oddechowych (górnych/dolnych). W okresie jesienno-zimowym nieżyt nosa zazwyczaj wywołują wirusy, rzadziej bakterie.
Choroba przebiega z objawami złego samopoczucia, stanami podgorączkowymi, często występuje ból gardła.
Wydzielina z nosa początkowo wodnista i przeźroczysta w kolejnych dniach trwania choroby ulega zagęszczeniu i może zmienić kolor na żółty. Barwa wydzieliny z nosa ani gorączka nie pozwalają odróżnić, czy jest to zakażenie wirusowe czy bakteryjne.
Do powyższych objawów dołącza się produktywny (wilgotny) kaszel prowadzący do odkrztuszenia wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.
Jeśli jednak opisywanym przez Pana objawom nie towarzyszą inne objawy infekcji lub trwają one dłużej, to przyczyna może być inna.
Poranny kaszel z odkrztuszaniem jest dość często występującym objawem u osób palących papierosy i może mieć związek z przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Inną chorobą, która może powodować takie objawy jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). Wówczas nie występuje katar.
Dane dotyczące Pana objawów są skąpe. Nie wiemy nawet, jak długo trwają, co ma zasadnicze znaczenie przy podejrzeniu potencjalnych przyczyn. W diagnostyce różnicowej kaszlu uwzględnia się zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, ostre i przewlekłe zapalenie zatok przynosowych. Inne przyczyny wilgotnego kaszlu (bez objawów nieżytu nosa) to: rozstrzenie oskrzeli, zgorzel płuc, gruźlica, ropnie płuc, rozedma płuc, niewydolność lewokomorowa serca, rak płuca.
Gdy kaszel trwa ponad 8 tygodni (kaszel przewlekły) albo towarzyszą mu niepokojące objawy ze strony innych narządów oraz gdy nie udaje się uzyskać poprawy po zastosowanym leczeniu należy rozszerzyć zakres badań diagnostycznych.
redakcja mp.pl wyjaśnia
Dlaczego podczas infekcji, np. przeziębienia, powstaje wydzielina w drogach oddechowych?
Podczas zakażenia wirusowego, na przykład jednym z wirusów powodujących powszechnie występujące przeziębienie, wirus dostaje się do komórek m. in. błony śluzowej nosa i powoduje, że komórki zaczynają produkować jego białka (czyli części, z których składa się wirus) – w ten sposób wirus się replikuje. Zaatakowane komórki giną, uwalniając kolejne wirusy. Układ odpornościowy jest przygotowany na kontakt z wirusami, dlatego rozpoznaje zakażone przez wirusa komórki i je zabija. Przy przeziębieniu dzieje się tak m.in. w błonie śluzowej nosa. Czasem działania układu odpornościowego (w uproszczeniu białych krwinek, czyli leukocytów) są tak skuteczne, że w ogóle nie dochodzi do rozwinięcia się objawów i choroby.
Produkty uwalniane z rozpadających się komórek oraz substancje, które wydzielają leukocyty biorące udział w odpowiedzi układu odpornościowego na kontakt z wirusem zwiększają przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa. Płyn przenika poza naczynia, co skutkuje obrzękiem błony śluzowej. Aktywowane komórki uczestniczące w procesie zapalnym wydzielają różne substancje, np. histaminę, prostaglandyny, bradykininę i inne tzw. mediatory zapalne, które mają za zadanie regulowanie odpowiedzi zapalnej organizmu, czyli powodowanie, że leukocyty migrują do miejsca, gdzie atakuje wirus i aktywują się, a także zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych. Objawia się to niedrożnością nosa i pojawieniem się kataru, zwykle na początku wodnistego. Przez ściany naczyń krwionośnych przenikają kolejne leukocyty, które atakują kolejne zakażone komórki, a produkty tych przemian (rozpadłe komórki i leukocyty) powodują zabarwienie wydzieliny z nosa, czyli kataru na żółto.