×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Próba prowokacyjna z kwasem acetylosalicylowym

dr med. Filip Mejza

Badanie jest wykorzystywane w celu potwierdzenia albo wykluczenia nadwrażliwości na kwas acetylosalicylowy (aspirynę).

Ma to duże znaczenie praktyczne, gdyż zażycie aspiryny albo innego leku o podobnym działaniu (niesteroidowego leku przeciwzapalnego) może u osoby nadwrażliwej doprowadzić do zgonu.

Z drugiej strony chory może mieć wskazania do stosowania aspiryny i czasami trzeba ustalić, czy może bezpiecznie przyjmować lek, czy też konieczne jest wcześniejsze odczulanie. Decyzję o wykonaniu badania lekarz podejmuje na podstawie rozmowy z pacjentem, po uwzględnieniu dokładnej historii działań niepożądanych po zażyciu aspiryny i innych leków przeciwbólowych. Warto przypomnieć sobie wszystkie takie zdarzenia, bo może to mieć wpływ na decyzję o wykonaniu albo zaniechaniu testu.

Próba prowokacyjna polega przy przyjmowaniu stopniowo zwiększanych dawek aspiryny pod ścisłą kontrolą lekarza oraz często powtarzanej spirometrii. W przypadku próby doustnej i wziewnej dawki aspiryny są początkowo bardzo małe i zwiększane są bardzo powoli, według schematu pozwalającego na uniknięcie silnych reakcji na lek u osób nadwrażliwych.

Podczas próby doustnej i wziewnej stosuje się również test z placebo (czyli niedziałającą substancją). Najpierw podaje się placebo, a następnie wykonuje się powtarzane badania spirometryczne w celu wykluczenia osób, u których bez podania leku występują duże różnice FEV1 pomiędzy kolejnymi spirometrami – podawanie w tym okresie aspiryny nie ma sensu, ponieważ nie sposób stwierdzić, czy późniejsze zmniejszenie FEV1 będzie wynikiem działania aspiryny, czy też nie.

Za dodatni wynik próby prowokacyjnej doustnej i wziewnej uznaje się zmniejszenie FEV1 co najmniej o 20% w stosunku do wartości wyjściowej.

Stosuje się 3 rodzaje prób prowokacyjnych z aspiryną, w zależności od drogi podawania leku:

  • próbę doustną – najdokładniejszą, ale związaną z największym ryzykiem,
  • próbę wziewną – bezpieczniejszą (objawy reakcji na aspirynę są zwykle ograniczone do oskrzeli), ale nieco mniej czułą, tzn. u niektórych chorych, którzy są faktycznie uczuleni, może nie wykazać uczulenia; wykonywana jest w nielicznych ośrodkach,
  • próbę donosową – najmniej czułą, ale najbezpieczniejszą; może nie wykryć nadwrażliwości na aspirynę, dlatego ujemny wynik nie wyklucza nadwrażliwości, ale reakcja jest ograniczona zwykle do nosa i spojówek i nie następuje skurcz oskrzeli; podobnie jak próby doskrzelowej nie można jej wykonać we wszystkich ośrodkach.

Przeciwwskazania

Takie same, jak w przypadku innych prób prowokacyjnych. U wybranych chorych, u których istnieją przeciwwskazania do wykonywania innych prób prowokacyjnych (np. niestabilna astma), można wykonać próbę donosową.

Potencjalne ryzyko dla chorego

Próba prowokacyjna z aspiryną jest bardziej niebezpieczna niż próba prowokacyjna z histaminą albo metacholiną. U nadwrażliwych chorych oprócz duszności, kaszlu i obturacji w spirometrii może dojść do reakcji ze strony nosa (wyciekanie wydzieliny, zatkanie nosa), spojówek (świąd oczu), bólu brzucha i rzadko obniżenia ciśnienia krwi. Reakcje te są odwracalne dzięki leczeniu. Najczęściej występuje kaszel, duszność oraz objawy ze strony nosa i oczu.

22.03.2017
Zobacz także
  • Próba prowokacyjna z histaminą albo metacholiną
Wybrane treści dla Ciebie
  • Astma aspirynowa
  • Aspiryna (kwas acetylosalicylowy) a karmienie piersią
  • Astma ciężka (oporna na leczenie)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta