×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Długoletni poranny przewlekły kaszel

lek. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Pytanie nadesłane do redakcji

Mój syn ma poranny kaszel już 3 lata i żaden lekarz (a było ich bardzo wielu) nie potrafi go wyleczyć. Czy mieli Państwo taki przypadek długoletniego porannego kaszlu?

Odpowiedź

Kaszel jest odruchem obronnym, który ma chronić drogi oddechowe zarówno przed szkodliwymi czynnikami zarówno zewnętrznymi, jak i wewnątrzpochodnymi. Kaszel może być także wywołany świadomie.

Do napadów kaszlu dochodzi po podrażnieniu receptorów czuciowych czynnikami mechanicznymi (kurz, śluz, ciało obce) chemicznymi (nikotyna, kwas cytrynowy) czy zapalnymi. Receptory kaszlu znajdują się przede wszystkim w nabłonku dróg oddechowych, tkance płucnej i ścianie oskrzeli, ale spotkać je można również poza układem oddechowym w zatokach przynosowych, opłucnej ściennej, przeponie, przełyku, żołądku, osierdziu, błonie bębenkowej czy w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Ta różnorodna lokalizacja receptorów kaszlu powoduje, że kaszel, który występuje we wszystkich nieomal chorobach płuc i oskrzeli pojawia się także w chorobach pozapłucnych, a zwłaszcza w chorobach ucha zewnętrznego, w przewlekłych i ostrych zapaleniach zatok, w wadach serca, w chorobie refluksowej przełyku, niewydolności serca oraz urazach żeber i chorobach (urazach) przepony i opłucnej.

Za kaszel przewlekły uważa się kaszel trwający ponad 8 tygodni. Najczęstszymi przyczynami kaszlu przewlekłego są wg danych amerykańskich:

  1. spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
  2. astma
  3. refluks żołądkowo-przełykowy.

Ad 1. Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła jest spowodowane chorobami nosa (nieżyt infekcyjny, naczynioruchowy czy alergiczny) lub chorobami zatok przynosowych. Aby je rozpoznać lub wykluczyć, trzeba wykonać komplet badań laryngologicznych, łącznie z tomografią komputerową zatok przynosowych.

Ad 2. Astma wymaga wykonania pełnej diagnostyki w poradni pulmonologicznej lub alergologicznej.

Ad 3. W celu potwierdzenia lub wykluczenia choroby refluksowej przełyku należy wykonać tzw. pH-metrię przełyku lub podjąć leczenie inhibitorami pompy protonowej (IPP) i obserwować jego efekt. Relatywnie częstą przyczyną kaszlu są działania niepożądane leków, zwłaszcza leków na nadciśnienie tętnicze.

Nie wiem, bo z pytania to nie wynika, czy syn jest dzieckiem, nastolatkiem czy też osobą dorosłą. Jeżeli jest dzieckiem, to refluks żołądkowo-przełykowy jest u dzieci nieporównywalnie rzadszy niż u dorosłych, podobnie jak stosowanie leków rzadko bywa przyczyną kaszlu u dzieci. Należy u nich natomiast pomyśleć o wadach wrodzonych układu oddechowego skutkujących kaszlem, a zwłaszcza o wrodzonych rozstrzeniach oskrzeli w przebiegu:

  • mukowiscydozy
  • zespołu Kartagenera (jako wyraz upośledzonego oczyszczania śluzowo-rzęskowego)
  • nieprawidłowości chrząstki ściany tchawicy i oskrzeli
  • rzadkich wad wrodzonych (sekwestracja płuca lub agenezja płuca)
  • pierwotnych niedoborów odporności
  • niedoboru α1-antytrypsyny.

Aby wykluczyć te choroby, należy wykonać tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości (TKWR) czy test potowy w celu wykluczenia poronnej postaci mukowiscydozy. Rodzaj wykonywanych badań uzależnia się od szczegółowych danych z wywiadu.

Nie można też zapominać o kardiologicznych przyczynach kaszlu, a u dzieci zwłaszcza o kaszlu w wyniku wad serca.

Jeżeli syn jest dorosły lub prawie dorosły, nie można zapomnieć, że najczęstszą przyczyną porannego kaszlu jest prosty nieżyt palacza. Choć to niemiły fakt, warto pamiętać, że spora część nastolatków pali papierosy, często bez świadomości rodziców.

Jeżeli syn jest dzieckiem, to niestety nie odpowiem na pytanie czy mieliśmy na oddziale przypadek tak długiego kaszlu, bo oddział leczy jedynie osoby dorosłe, jednak w odniesieniu do dorosłych mogę powiedzieć, że przewlekły kaszel jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się do specjalisty chorób płuc i jest niełatwy w leczeniu, zwłaszcza dlatego, że u jednego chorego czasami nakłada się na siebie kilka niezależnych przyczyn kaszlu łącznie z kaszlem psychogennym.

Czytaj więcej: Kaszel psychogenny u dziecka w wieku szkolnym

redakcja mp.pl wyjaśnia
O czym najczęściej świadczy poranny suchy kaszel?

Poranny kaszel może mieć wiele przyczyn. Jedną z najczęstszych przyczyn porannego kaszlu jest tzw. kaszel palacza, czyli kaszel u osób palących papierosy (także u biernych palaczy) lub osób, które niedawno zaprzestały palenia. Kaszel taki zwykle jest suchy, ale może towarzyszyć mu odkrztuszanie wydzieliny. Pojawia się zwykle właśnie rano, zaraz po przebudzeniu. Zwykle kaszel palacza ustępuje w krótkim czasie (do kilku tygodni) po zaprzestaniu palenia, choć u niektórych osób może to trwać nawet kilka miesięcy.

13.03.2024
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta

Polecają nas