Definicja i zastosowanie
Okłady z kostek lodu należą do kategorii miejscowych zabiegów zimnoleczniczych.
Fot. pixabay.com
Wskazania do stosowania tych zabiegów wynikają z działania przeciwbólowego, przeciwzapalnego, zmniejszającego napięcie mięśni oraz obkurczające naczynia i zmniejszające krwawienie, i są to:
wczesne stany pourazowe z uszkodzeniami tkanek miękkich (jako element procedury RICE – ang. Rest, Ice, Compression, Elevation: spoczynek, lód, ucisk, uniesienie):
- skręcenia i zwichnięcia stawów (uszkodzenia torebek stawowych, ścięgien i więzadeł),
- stłuczenia mięśni,
- krwiaki i wylewy podskórne,
przewlekłe zapalno-zwyrodnieniowe i przeciążeniowe zaburzenia narządu ruchu:
- choroby zwyrodnieniowe stawów kolanowych, biodrowych i stawów kręgosłupa
- bóle krzyża (o ile zimno jest dobrze tolerowane i nie nasila objawów),
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- inne stany zapalne narządu ruchu (np. zespół łokcia tenisisty, zapalenie kaletki maziowej),
stany zwiększonego napięcia mięśniowego i ograniczenia ruchomości stawów:
- odruchowe napięcie mięśniowe towarzyszące bolesnym stanom pourazowym,
- spastyczność mięśni (zaburzenie neurologiczne – patologicznie wzmożone napięcie mięśni),
- przewlekłe obrzęki i wysięki stawowe,
- ostre bóle (np. ból zęba, migreny, poporodowy ból krocza),
- krwawienia dostawowe, krwawienia z nosa, przeciwdziałanie krwawieniom po zabiegach leczniczych,
- wysoka gorączka,
- przygotowanie do rozciągania mięśni i innych ćwiczeń.
Geneza, założenia, cele
Okłady woreczkami z kostkami lodu stosowane są przede wszystkim celem zmniejszenia nasilenia procesu zapalnego. Innym celem miejscowego schładzania jest osłabienie przepływu impulsów przez włókna nerwowe, co daje efekt przeciwbólowy i zmniejsza napięcie mięśniowe w stanach objawiających się tzw. napięciem kurczowym (spastycznym).
Opis
Czas zabiegu wynosi około 15-30 minut, niezależnie od wskazań.
W przypadku stosowania okładów jako interwencji we wczesnych stanach pourazowych ważne jest, aby zastosować okłady jak najszybciej po urazie. Badania wskazują, że rozpoczęcie terapii w ciągu pierwszych 72 godzin, a najlepiej 48 godzin po urazie znacząco zwiększa skuteczność terapii i szybkość powrotu do sprawności.
W przypadku innych zastosowań częstość i liczba zabiegów zależą od konkretnego celu terapii.
Przeciwskazania do stosowania okładów z lodu nie różnią się od ogólnych przeciwwskazań do zabiegów zimnoleczniczych (patrz hasło „Leczenie zimnem”).
Dowody naukowe
Okłady z kostek lodu to jedne z najlepiej zbadanych interwencji polegających na stosowaniu czynników fizycznych. Opublikowano wiele badań dotyczących zjawisk fizycznych i reakcji fizjologicznych, dostępne są też wyniki dobrej jakości badań klinicznych, świadczących o skuteczności tych metod w wielu zastosowaniach (skręcenie stawu skokowego, obrażenia stóp, spastyczność, ból mięśniowo-szkieletowy, bóle krzyża). W niektórych zastosowaniach – jak np. dotyczących stosowania okładów po operacyjnej rekonstrukcji więzadeł kolana, artroplastyce stawu kolanowego, powysiłkowych bólach mięśni i różnych przypadkach reumatoidalnego zapalenia stawów – wyniki badań są niejednoznaczne.
Rozpowszechnienie
Okłady z lodu są najczęściej stosowaną metodą postępowania we wczesnych stanach pourazowych. Ważnymi zaletami są prostota wykonywania i niski koszt zabiegu.