Co to jest rumień guzowaty i jakie są jego przyczyny?
Rumień guzowaty to guzowate zmiany zapalne w tkance podskórnej, które pojawiają się najczęściej na przedniej powierzchni goleni.
Przyczyna występowania rumienia guzowatego nie jest znana. Wiadomo, że jego pojawienie się jest związane z różnymi czynnikami, na przykład zakażeniami (bakteryjnymi, wirusowymi lub grzybiczymi) albo lekami. Rumień guzowaty może towarzyszyć również innym chorobom: sarkoidozie (najczęściej), przewlekłym zapaleniom jelit, chorobom układowym tkanki łącznej i nowotworom złośliwym. Czasem rumień guzowaty pojawia się podczas ciąży lub przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych.
Rumień guzowaty jest postrzegany raczej jako objaw niż samodzielna choroba.
Jak często występuje rumień guzowaty?
Rocznie rumień guzowaty występuje średnio u 1-5 na 100 tysięcy osób, znacznie częściej u kobiet (90% chorujących to kobiety) niż mężczyzn; zazwyczaj pojawia się między 30. a 40. rokiem życia.
Jak się objawia rumień guzowaty?
Głównym objawem rumienia guzowego jest pojawienie się czerwonych, bolesnych guzków, najczęściej na przedniej powierzchni podudzi. Guzki mogą występować również na łydkach, udach, pośladkach, ramionach, głowie i tułowiu. Są niewielkie, o średnicy 1–1,5 cm, ale mogą się ze sobą zlewać, a skóra nad nimi jest cieplejsza. Zazwyczaj znikają po 3-9 tygodniach. Po ich wygojeniu na skórze przez kilka tygodni mogą pozostawać brunatne przebarwienia.
Pojawieniu się guzków zazwyczaj towarzyszy złe samopoczucie, podwyższona temperatura, ból i zapalenie stawów, objawy zapalenia górnych dróg oddechowych (kaszel, chrypka, ból gardła) lub objawy ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, ból brzucha).
Co robić w przypadku wystąpienia objawów rumienia guzowatego?
W przypadku zaobserwowania objawów rumienia guzowatego należy się zgłosić lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Rumień guzowaty sam w sobie nie jest niebezpieczny, ale często towarzyszy chorobom, które powinny być jak najszybciej zdiagnozowane i leczone, dlatego nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie rumienia guzowatego?
Lekarz ustala rozpoznanie na podstawie informacji otrzymanych od pacjenta oraz charakterystycznego wyglądu zmian skórnych, a także ich charakteru - bolesności i nadmiernie ocieplonej skóry w ich okolicy. Pacjent powinien szczegółowo opowiedzieć o objawach towarzyszących (np. gorączce, bólu stawów, biegunce), przebytych infekcjach, zażywanych lekach oraz występowaniu ewentualnych chorób przewlekłych.
Dodatkowo lekarz na ogół zleca wykonanie badań laboratoryjnych krwi. U większości pacjentów pojawieniu się guzków towarzyszy zwiększenie OB (opadu Biernackiego), który jest wskaźnikiem stanu zapalnego w organizmie, zwiększona liczba leukocytów, czyli białych krwinek, oraz zwiększona aktywność aminotransferaz (ALT i AST).
W zależności od tego, jaką przyczynę rumienia guzowatego podejrzewa lekarz, może zlecić szereg innych badań, takich jak RTG klatki piersiowej, a w wyjątkowych przypadkach także biopsję guzków i ich ocenę histologiczną.
Jakie są metody leczenia rumienia guzowatego?
W przypadku pojawienia się rumienia guzowatego należy poszukiwać tzw. choroby podstawowej, czyli takiej, której objawem jest rumień guzowaty. Po stwierdzeniu obecności rumienia guzowatego lekarz wdraża diagnostykę potencjalnych przyczyn rumienia. Dlatego też sposób leczenia jest różny i zależy od choroby podstawowej. Leczenie samego rumienia guzowatego jest postępowaniem objawowym, czyli mającym na celu zniesienie objawów, a nie wyleczenie wywołującej go choroby. Stosuje się wówczas niesteroidowe leki przeciwzapalne, a czasem glikokortykosteroidy.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie rumienia guzowatego?
Leczenie rumienia guzowatego jest ściśle związane z leczeniem choroby podstawowej, której rumień towarzyszy, dlatego jego całkowite wyleczenie jest uzależnione od możliwości całkowitego wyleczenia choroby podstawowej.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia rumienia guzowatego?
Jeżeli rumień guzowaty był związany z chorobą przewlekłą, należy przestrzegać zaleceń lekarza prowadzącego leczenie danej choroby.
