×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Podniesienie dna zatoki szczękowej


Zakład Dydaktyki Medycznej - Wydział Lekarski, Kraków

W kościach środkowej części twarzy znajdują się jamy wypełnione powietrzem, tzn. przestrzenie powietrzne czy inaczej zatoki. Co ciekawe, nie występują one w czaszce noworodka i rozwijają się z wiekiem. Można wyróżnić 4 pary zatok – parzyste zatoki szczękowe, komórki sitowe, zatoki czołowe i zatoki klinowe. Największa z nich wszystkich i o największym znaczeniu dla leczenia stomatologicznego jest zatoka szczękowa. Znajduje się ona w jednej z kości twarzoczaszki – w szczęce. Szczęka znajduje się pomiędzy oczodołami i jamą ustną. Zatoka szczękowa ma kształt piramidy, objętość około 20–24 cm3; wyściela ją błona śluzowa. Zatoki pełnią kilka zadań. Po pierwsze są narządami rezonacyjnymi i od nich zależy barwa głosu. Po drugie ocieplają i nawilżają wdychane powietrze oraz izolują termicznie ośrodki nerwowe. Po trzecie w przypadku urazów ochraniają narządy zmysłów. Po czwarte, istnieje również teoria, że zatoki mają służyć do obniżenia wagi czaszki.

Jak już wcześniej napisałam w artykule pt. „Zanikanie kości po utracie zębów” po utracie zęba następuje utrata kości. Szczególnie w przypadku górnego łuku utrata ta może w krótkim czasie od usunięcia zęba uniemożliwić zastosowanie wszczepów śródkostnych, czyli implantów. W przypadku stwierdzenia niedostatecznej ilości kości pomiędzy zatoką szczękową a jamą ustną przed zastosowaniem implantów należy wykonać zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej (często w polskim piśmiennictwie stosuje się angielski termin sinus lift).

Zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej

Zabieg podniesienia dna zatoki można wykonać z dwóch dostępów, stosując kość autogenną lub materiał kościozastępczy. Pierwsza, bardziej inwazyjna metoda to technika otwarta. W jej trakcie chirurg „wywierca” otwór w kości otaczającej zatokę, oddziela od kości błonę śluzową wyścielającą zatokę, a następnie w powstałe miejsce wkłada kość lub materiał kościozastępczy. W tej metodzie istnieje możliwość wykonania jednoczasowej implantacji. To duża zaleta, ponieważ wiąże się ze skróceniem czasu leczenia (trzeba wykonać tylko jeden zabieg), a także umożliwia umieszczenie materiału bezpośrednio wokół wszczepu.

W drugiej metodzie – zamkniętej (inaczej krestalnej) – materiał wkłada się do zatoki szczękowej przez wyrostek zębodołowy. W trakcie zabiegu chirurg bardzo delikatnie „przewierca się” przez miejsce, w którym znajdowały się zęby. Następnie „upycha” kość wokół tego miejsca i powyżej, „wpuklając” dzięki temu kość w dno zatoki szczękowej. W metodzie zamkniętej można podwyższyć dno zatoki o 1–3 mm. Najważniejszą zaletą tego zabiegu jest mała inwazyjność. Wymaga on jednak zaangażowania dodatkowych osób i sprzętu, a także dłuższego czasu, co się może przekładać na jego większy koszt.

W przypadku obu zabiegów istnieje możliwość wykonania implantacji w trakcie kolejnego zabiegu. Daje to większą możliwość uzyskania stabilizacji pierwotnej (czyli ustabilizowania wszczepu śródkostnego bezpośrednio po wszczepieniu), co poprawia rokowanie.

Jak się przygotować do zabiegu podniesienia dna zatoki szczękowej?

Przed każdym zabiegiem chirurg wydaje indywidualne zalecenia, na przykład stosowanie specjalnych płukanek i past do zębów. Jak w przypadku każdego zabiegu chirurgicznego w obrębie jamy ustnej najważniejsza jest jej higiena. Tak jak napisałam w artykule pt. „W jaki sposób dentysta ocenia poziom higieny jamy ustnej, a jak może to zrobić pacjent?” API (czyli wskaźnika świadczącego o występowaniu płytki nazębnej w przestrzeni międzyzębowej) na poziomie 15% to wynik satysfakcjonujący i umożliwiający podjęcie leczenia chirurgicznego.

W przypadku pacjentów obciążonych może się okazać konieczna konsultacja lekarza prowadzącego, który ustali warunki zabiegu lub wdroży postępowanie przygotowawcze.

Wskazania do zabiegu podniesienia dna zatoki szczękowej

Zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej wykonuje się w przypadku konieczności zastosowania wszczepu śródkostnego, czyli implantu w bocznej części łuku górnego. Jeśli odległość pomiędzy przestrzenią powietrzną (zatoką) a kością wyrostka zębodołowego wynosi mniej niż 7 mm, czyli ilość dostępnej kości wynosi tylko 7 mm lub mniej, zabieg podniesienia dna zatoki szczękowej jest konieczny. Jeśli wyjściowa ilość kości wynosi ponad 4 mm, to podręcznikowo istnieje możliwość wykonania jednoczasowej implantacji. A dlaczego napisałam podręcznikowo? Ponieważ każdy pacjent jest inny i nie można generalizować.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania są takie jak w przypadku każdej procedury związanej ze stosowaniem implantów (zabieg implantacji, augmentacji kości i podniesienia dna zatoki szczękowej). Należą do nich: cukrzyca, nowotwory i stan po ich leczeniu w miejscu planowanym na implant, leczenie bisfosfonianami oraz choroby układu nerwowego i zaburzenia psychiczne, takie jak demencja starcza czy różnego rodzaju zespoły uszkodzeń mózgowych (przeciwwskazania dokładnie opisałam w artykule pt. „Implanty”).

Możliwe sytuacje/powikłania w trakcie zabiegu lub po podniesieniu dna zatoki szczękowej

W technice otwartej istnieje możliwość przerwania błony śluzowej wyścielającej zatokę szczękową. Jeśli jej przerwanie jest nieznaczne, to według piśmiennictwa stomatologicznego nie wpływa to negatywnie na powodzenie leczenia. W przypadku większej perforacji istnieje konieczność zastosowania błony zaporowej, czyli sztucznego materiału, który – jak szwy – zamknie zatokę. Powikłania występują w 26–32% przypadków. Rozejście się brzegów rany dotyczy 6% przypadków, a częściowa utrata materiału, który został przeszczepiony, 2%. Oceniane po 3 latach od implantacji powodzenie zabiegu wynosi 89–97%.

W metodzie zamkniętej również istnieje ryzyko przerwania błony śluzowej. W takim przypadku najczęściej zabieg wykonuje się metodą otwartą. W 3-letniej obserwacji wykazano 96% powodzeń leczenia, jeśli wysokość kości była większa lub równa 5 mm. Jeżeli ta wysokość zmniejszała się do 4 mm lub mniej, odsetek powodzeń wynosił 85%.

Podstawowa interpretacja wyniku zabiegu/oceniane parametry

Najważniejszy oceniany parametr to uzyskanie stabilizacji pierwotnej wszczepu. Oznacza to, że zaraz po zabiegu wszczepienia implant jest stabilny w kości. Zwiększa to prawdopodobieństwo zintegrowania się wszczepu z kością, w porównaniu z wszczepami nawet minimalnie ruchomymi.

Jakie stany występujące po badaniu wymagają konsultacji lekarskiej?

Po zabiegu zazwyczaj pojawia się ból, a czasami podbiegnięcie krwawe (siniec) i obrzęk. Ból utrzymujący się dłużej i o zwiększającym się natężeniu wskazuje na możliwy rozwój stanu zapalnego. Wskazuje na to również powiększanie się obrzęku.

Niezależnie od niepokojących objawów konieczne jest jednak zgłaszanie się na wizyty kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ mogą wystąpić stany, których pacjent nie zauważa, a które mogą mieć nieprzyjemne konsekwencje.

21.10.2015
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta