Przyczyn bólu zęba po plombowaniu może być wiele. Najczęściej ból spowodowany jest nadwrażliwością po leczeniu. Ból wywołany nadwrażliwością ustępuje najczęściej po kilku dniach. Jeżeli ból utrzymuje się dłużej, należy znaleźć inną przyczynę. Najlepiej umówić się na wizytę do stomatologa, który zakładał plombę. W karcie pacjenta jest zapisane, jaki był stan zęba, jak głęboko sięgał ubytek próchnicowy, jakim typem materiału wypełnił ząb. Ułatwia to postawienie właściwego rozpoznania i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Fot. pixabay.com
Jakie objawy są charakterystyczne dla nadwrażliwości?
Odczuwana po leczeniu i wypełnieniu nadwrażliwość zębów powinna ustąpić w ciągu kilku dni od wizyty i z każdym dniem stawać się coraz mniej zauważalna. Pacjent może odczuwać dyskomfort podczas spożywania zimnych napojów, kwaśnych i słodkich potraw. Jeśli plombowanie zostało wykonane prawidłowo, a powodem nadwrażliwości jest jedynie podrażnienie tkanek, nie jest konieczna ponowna kontrolna wizyta w gabinecie stomatologicznym.
Jak zbudowany jest ząb?
Twarde tkanki zęba to:
- szkliwo,
- zębina,
- cement korzeniowy.
Szkliwo to najtwardsza tkanka w ludzkim ciele, zbudowana ze złożonych związków zwanych kryształami hydroksyapatytu. W składzie szkliwa występują przede wszystkim związki nieorganiczne, a tylko około 4% stanowi woda i związki organiczne.
Zębina znajduje się pod szkliwem, w zdrowym zębie jest niewidoczna. Jest bardziej miękka, podatna na uszkodzenia. Składa się z 70% związków nieorganicznych. Zębina ochrania miazgę zęba przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak temperatura, związki chemiczne czy bakterie. Kanaliki zębinowe, stanowią element budowy zębiny, zawierają w swoim świetle włókna nerwowe odpowiedzialne za przewodzenie bodźców bólowych, reagują na zmianę pH – kwaśne, słodkie oraz na zmianę temperatury – zimne, ciepłe. Tak się dzieje, gdy ząb zostaje uszkodzony, np. przez próchnicę lub przez uraz, a zniszczona warstwa szkliwa odsłania wejścia do kanalików zębinowych.
Miazga to tkanka, która wypełnia jamę zęba. Jest bardzo unerwiona i unaczyniona. Wyróżnia się miazgę koronową, która wypełnia koronę zęba, a także miazgę korzeniową, wypełniającą kanał korzenia. Podstawową funkcją miazgi jest odżywianie zęba. Sieć naczyń krwionośnych dostarcza substancji odżywczych i tlenu do zęba. Umożliwia to regenerację tkanek oraz kontrolę substancji mineralnych. Ważną funkcją miazgi zęba jest również funkcja czuciowa. Miazga rejestruje ból bez względu na rodzaj bodźca i jego lokalizację.
Jak powstaje nadwrażliwość zębów?
Do nadwrażliwości dochodzi wskutek obnażenia kanalików zębinowych w wyniku działania czynników w jamie ustnej i utraty cementu korzeniowego. Teoria hydrodynamiczna zakłada, że do pojawienia się reakcji nadwrażliwości niezbędne jest zaistnienie na powierzchni korzenia dwóch czynników: obecności odsłoniętej zębiny oraz narażonych na działanie bodźców otwartych kanalików zębinowych komunikujących się z żywą miazgą. Badania pod mikroskopem wykazały, że liczba kanalików w zębinie zębów scharakteryzowanych jako „nadwrażliwe” jest 8 razy większa, a ich średnica 2 razy większa od tych znajdujących się w zębach reagujących prawidłowo. Zwiększona liczba kanalików zębinowych oraz ich poszerzenie mają bezpośredni wpływ na zwiększony przepływ płynu kanalikowego, co ułatwia transmisję bodźców i wywołanie odpowiedzi bólowej.
Jak postępować w przypadku nadwrażliwości zębów?
W pierwszej kolejności zaleca się zmianę diety. Wyeliminowanie kwaśnych potraw, soków owocowych i słodzonych. Należy pamiętać, aby nie szczotkować zębów od razu po spożyciu owoców, napojów gazowanych. Szkliwo jest wtedy rozmiękczone przez zawarte w owocach kwasy, przesuwanie szczoteczką po szkliwie może prowadzić do mikrouszkodzeń. Należy odczekać 30 minut. W okresie wzmożonej nadwrażliwości można zacząć stosować pastę na nadwrażliwość.
Znoszenie nadwrażliwości zębiny poprzez zastosowanie past do zębów z dodatkiem specjalnych substancji jest zwykle bardzo skuteczne. Substancje, takie jak azotan potasu, octan strontu, arginina, węglan wapnia, fosfokrzemian wapniowo-sodowy, związki fluoru, redukują przewodzenie nerwowe lub zamykają kanaliki zębinowe.
Jakie są inne przyczyny bólu po plombowaniu?
Przyczyną bólu/dyskomfortu może być zbyt wysoko założone wypełnienie. Jeśli jego powierzchnia wystaje ponad inne zęby, cała siła podczas gryzienia będzie skupiała się przede wszystkim na wyleczonym zębie. W takim przypadku należy zgłosić się na wizytę w celu dopasowania plomby.
Zdarza się, że nadwrażliwość pojawia się z powodu uszkodzenia dziąsła, możliwego, gdy wykonanie wypełnienia wymaga pracy bardzo blisko dziąseł. W niektórych przypadkach podczas leczenia lekarz umieszcza metalowy pasek pomiędzy zębami, aby prawidłowo odbudować ścianę zęba i dyskomfort jest spowodowany podrażnieniem dziąsła przez pasek.
U niektórych pacjentów występuje dyskomfort w miejscu podania znieczulenia. Nadwrażliwość dziąsła powinna ustąpić samoistnie w ciągu mniej więcej doby.
Zdarzają się przypadki wystąpienia po założeniu plomby reakcji alergicznej. Według piśmiennictwa występuje u 7% pacjentów. Wypełnienia amalgamatowe (srebrne) zawierają głównie srebro, cynę, ołów, rtęć czasami, miedź. Wypełnienia kompozytowe (białe) zawierają akrylowe żywice kompozytowe. Do objawów alergii należy dyskomfort w jamie ustnej, pieczenie, ból oraz miejscowy stan zapalny, czasami z grudkami. Leczenie polega na usunięciu wypełnienia będącego przyczyną zmiany miejscowej i zastąpieniu go materiałem obojętnym.
Jakie objawy są niepokojące?
W niektórych przypadkach ubytek próchnicowy jest bardzo głęboki, sięgający w okolice miazgi. Konsekwencją może być nieodwracalne zapalenie miazgi lub martwica. Gdy stan zapalny zęba stopniowo dotyka jego wewnętrznej struktury, czyli miazgi. Jest to żywa część, która jest unaczyniona i unerwiona. Toczący się proces zapalny wywołuje ból. Pierwszym objawem wskazującym na toczący się stan zapalny jest wystąpienie epizodu bólowego. Pojawia się nagły, ostry ból zęba. Najczęściej bezpośrednim czynnikiem drażniącym jest słodki lub zimny pokarm bądź napój. Objaw ten przemija, nie trwa dłużej niż 1–2 dni. Wskazuje on na ostrą fazę zapalenia miazgi.
Jeśli na tym etapie nie zostanie wdrożone właściwe leczenie, dojdzie do pogłębiania się tego stanu. Powstanie wtedy nieodwracalne zapalenie miazgi. Wówczas ból zęba jest już ciągły, uporczywy, pulsujący, ćmiący. Ból pojawia się w porze wieczornej, przy zmianie pozycji z pionowej na poziomą (leżącą). Czynnikiem drażniącym jest ciepły posiłek lub próba nagryzienia. Ból zęba pojawia się również przy stukaniu w jego koronę. Jedynym sposobem leczenia jest leczenie kanałowe lub usunięcie zęba.
Jakie są konsekwencje utraty żywotności miazgi?
W przypadku martwicy jamę zęba wypełniają masy martwicze, a korona zęba szarzeje. Po pewnym czasie dochodzi do stopniowego rozkładu martwej tkanki. Z czasem tkanka się rozkłada i powstaje zgorzel. Za martwicę miazgi odpowiedzialne są bakterie beztlenowe. Ich działanie wpływa na tworzenie się masy zgorzelinowej, która zawiera w sobie gazy, kwasy. Obecność tych substancji wpływa na wydobywanie się z zęba nieprzyjemnego zapachu.
