×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera): przyczyny, objawy i leczenie

Zgorzel Fourniera, inaczej zapalenie moszny Fourniera, jest chorobą niezakaźną. Występuje rzadko. Do jej typowych objawów należą silny ból moszny oraz zaczerwienienie i obrzęk skóry moszny. Leczenie prowadzi się w warunkach szpitalnych.

Co to jest zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera) i jakie są jego przyczyny?

Zapalenie moszny Fourniera to bakteryjne zakażenie skóry i tkanek podskórnych moszny, mogące również obejmować tkanki penisa oraz krocza (pomiędzy moszną a odbytem). Inna nazwa to zgorzel (gangrena) Fourniera, gdyż powodujące je bakterie wytwarzają gazy, które gromadzą się w zakażonych tkankach.

Przyczyną zwykle jest uszkodzenie skóry moszny lub okolicy moszny, które może być na pozór banalne, jak np. otarcie, odparzenie lub ukąszenie przez owada. Przez uszkodzenie wnikają bakterie oraz grzyby, co prowadzi do rozwoju zakażenia skóry i tkanek podskórnych, takich jak tkanka tłuszczowa, powięzie oraz naczynia krwionośne. W naczyniach krwionośnych tworzą się zakrzepy, co prowadzi do niedokrwienia tkanek. Bakterie produkują enzymy, które uszkadzają tkanki. W efekcie zakażenia i niedokrwienia rozwija się martwica (tkanki obumierają), co sprzyja dalszemu szerzeniu się zakażenia. Zakażenie to powodują bakterie zarówno tlenowe, jak i beztlenowe, zwykle gronkowce, paciorkowce oraz bakterie jelitowe. Zakażeniu bakteryjnemu często towarzyszy zakażenie grzybami (np. z rodzaju Candida).

Zgorzel (gangrena) Fourniera jest chorobą zagrażającą życiu.

Jak często występuje zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera)?

Zapalenie moszny Fourniera jest rzadką chorobą. Występuje u mężczyzn po 60. roku życia z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, alkoholizm. Może być powikłaniem zabiegów chirurgicznych lub urologicznych.

Najbardziej zagrożone są osoby z przewlekłymi chorobami (tzw. choroby współistniejące), takimi jak:

  • cukrzyca
  • alkoholizm
  • choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze
  • marskość wątroby
  • HIV
  • niewydolność nerek.

Większe ryzyko występuje również w przypadku otyłości, u palaczy tytoniu, osób z upośledzoną odpornością oraz przyjmujących leki przeciwcukrzycowe, tzw. inhibitory SGLT2 (dapagliflozyna, empagliflozyna, kanagliflozyna, ertugliflozyna).

Praktyki związane z noszeniem tzw. biżuterii intymnej (piercing narządów płciowych) wiążą się z ryzykiem zgorzeli Fourniera.

Zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera) - objawy

Typowym objawem w przebiegu zapalenia moszny Fourniera jest

  • silny stały ból moszny oraz bolesność podczas jej dotykania
  • zaczerwienienie i obrzęk skóry moszny.

Skóra zakażona jest obrzęknięta, zaczerwieniona lub sinawa. Jeżeli obecna jest rana lub rany, może z nich wypływać ropna treść, często cuchnąca. Podczas obmacywania zakażonych miejsc może być wyczuwalne „trzeszczenie”, co jest spowodowane pęcherzykami gazu w zakażonych i martwych tkankach. Gdy zakażenie jest bardzo rozległe, ból może się zmniejszać, gdyż uszkodzeniu ulegają nerwy czuciowe.

Mogą występować objawy ogólne, jak gorączka, złe samopoczucie, osłabienie, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet objawy sepsy z zaburzeniami świadomości, szybkim tętnem i niskim ciśnieniem krwi.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zapalenia moszny Fourniera?

Objawy rozwijającego się zakażenia moszny są zwykle na tyle dokuczliwe i niepokojące, że pacjent zgłasza się niezwłocznie do lekarza. Należy zgłosić się do lekarza POZ, gdy tylko wystąpi np. nietypowy silny ból w przypadku niewielkiego uszkodzenia skóry moszny lub krocza.

Zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera) - rozpoznanie

Zapalenie moszny Fourniera lekarz rozpoznaje na podstawie badania pacjenta. Wygląd zakażonej okolicy krocza i moszny oraz obecność gazu (trzeszczenie pod palcami) wskazują na zgorzel. Często również wywiad jest typowy i obejmuje niewielkie zranienie, po którym pojawia się postępujące zaczerwienienie moszny, obrzęk i ból moszny.

W zależności od sytuacji lekarz zleca różne badania. Zwykle zawsze wykonuje posiew ropnej treści z zakażonych miejsc lub zaaspirowanej igłą z głębszych ropni. Często zleca również posiew moczu i krwi. Aby ocenić zakres zakażenia i martwicy tkanek, może być potrzebne wykonanie badań obrazowych, takich jak USG lub tomografia komputerowa. Te badania mogą wykazać obecność gazu w głębszych tkankach, którego nie można wybadać palcami.

Zgorzel Fourniera (zapalenie moszny Fourniera) - leczenie

Leczenie zapalenia moszny Fourniera prowadzi się w warunkach szpitalnych. Podstawa leczenia to stosowanie antybiotyków oraz chirurgiczne usuwanie martwych tkanek i drenowanie ropni.

Stosowane antybiotyki muszą być aktywne wobec różnych bakterii (tzw. antybiotyki o szerokim spektrum przeciwbakteryjnym, np. cyprofloksacyna) oraz wobec bakterii beztlenowych (np. klindamycyna, metronidazol). Gdy badania wykazały również zakażenie grzybami, to dodaje się lek przeciwgrzybiczy (np. amfoterycyna, flukonazol).

Leczenie chirurgiczne polega na nacinaniu zbiorników ropy w celu ich zdrenowania oraz na usuwaniu martwych tkanek. Niekiedy istnieje konieczność wykonywania zabiegów chirurgicznych kilka razy. Zwykle zakażenie nie uszkadza powięzi, pod którą znajdują się jądra i nie dochodzi do konieczności ich usunięcia, jednak w ciężkich przypadkach taka konieczność może zaistnieć.

Gojenie rozpoczyna się, gdy zakażenie zostanie wyleczone i wszystkie martwe tkanki usunięte. Gdy ubytek tkanek jest duży, konieczna może być chirurgiczna rekonstrukcja, czyli pokrycie przeszczepem skóry miejsc objętych martwicą.

Zwykle leczenie antybiotykami i postępowanie chirurgiczne jest skuteczne i choroba może zostać całkowicie wyleczona. Tkanki moszny dobrze się goją. Gdy jądra nie były usunięte, to ich czynność jest prawidłowa i nie dochodzi do upośledzenia płodności mężczyzny. Jeżeli zakażenie obejmowało również skórę penisa, blizny pozostałe po wygojeniu mogą sprawiać ból podczas wzwodu. Niekiedy po wygojeniu może występować miejscowy obrzęk, spowodowany utrudnionym odpływem chłonki (zniszczone naczynia limfatyczne).

Ciężkie zakażenia, które nie zostały odpowiednio wcześnie leczone mogą prowadzić do zakażenia uogólnionego, czyli sepsy, i do zgonu. Zwykle dotyczy to mężczyzn z ogólnym złym stanem zdrowia (np. alkoholicy, narkomani, chorzy na AIDS).

Leczenie jest długotrwałe i często wymaga wielotygodniowej hospitalizacji.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zapalenia moszny Fourniera?

Po zakończeniu leczenia nie ma konieczności wykonywania badań kontrolnych lub stałego nadzoru przez lekarza specjalistę.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na zapalenia moszny Fourniera?

Należy unikać sytuacji, w których może dojść do uszkodzenia skóry krocza lub moszny oraz niezwłocznie zgłaszać się do lekarza w przypadku objawów wskazujących na zakażenie w tej okolicy. Zawsze należy przestrzegać zasad higieny narządów krocza.

Zgorzel Fourniera nie jest chorobą zakaźną, tzn. nie można na nią zachorować w wyniku kontaktu z osobą chorą.

23.11.2023
Zobacz także
  • Zgorzel gazowa (gangrena)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta