Pytanie nadesłane do redakcji:
Jestem po usunięciu naczyniaka kanału kręgowego w odcinku piersiowym. Prawdopodobnie będzie konieczna kolejna operacja w związku z koniecznością doszczętnego usunięcia zmiany. Czy jest to przeciwwskazaniem do korzystania z zabiegów fizykoterapeutycznych na okolice biodra?
Odpowiedział:
dr hab. n med. Andrzej Maciejczak, prof. UR
neurochirurg
Zakładam, że w pytaniu chodzi o tzw. naczyniak tętniczo-żylny rdzenia kręgowego lub przetokę tętniczo-żylną opony twardej rdzenia kręgowego. Niepewność wynika z tego, że termin „naczyniak” równie dobrze może oznaczać zupełnie inną chorobę w kręgosłupie, którą leczy się całkowicie odmiennie. Dlatego zachęcam pacjentów, aby pytania zawsze uzupełniali cytatem rozpoznania z karty informacyjnej leczenia szpitalnego. Zgodnie z moim doświadczeniem znakomita większość chorych pytających o swoje dolegliwości podaje bardzo nieprecyzyjnie rozpoznania. Tym samym trudno jest dać choremu rzetelną i jednoznaczną odpowiedź.
Załóżmy, że był to naczyniak rdzenia kręgowego, czyli siatka („kłębowisko”) nieprawidłowych naczyń krwionośnych doprowadzających do i odprowadzających krew z rdzenia kręgowego. Efektem może być zarówno „podkradanie” krwi z rdzenia kręgowego (nieprawidłowy szybki przepływ przez naczyniak zasysa krew z prawidłowych naczyń rdzenia kręgowego, przez co ten ostatni jest niedokrwiony). Drugim mechanizmem jest przekrwienie rdzenia kręgowego, gdyż krew nie może swobodnie odpływać z tego ostatniego (naczynia żylne odprowadzające krew są „pompowane” przez nieprawidłowe tętnice naczyniaka). Oba mechanizmy (niedokrwienie i przekrwienie) powodują stopniowe postępujące uszkodzenie rdzenia kręgowego, co może objawiać się narastającym osłabieniem siły kończyn aż do całkowitego porażenia. Niektóre naczyniaki mogą pękać, powodując krwotoki do kanału kręgowego. Rezultatem krwotoku mogą być ostre objawy neurologiczne (np. ostre porażenia). Leczenie operacyjne polega na wycięciu naczyniaka lub nieprawidłowych naczyń, które „pompują” prawidłowe naczynia krwionośne rdzenia kręgowego. Naczyniaki częściowo wycięte mogą „odrastać” przez wytwarzanie nowych nieprawidłowych naczyń krwionośnych.
Większość zabiegów fizykoterapeutycznych można bezpiecznie stosować w przypadku naczyniaków, o których pisałem powyżej. Wyjątek stanowi pole magnetyczne, które może prowokować krwawienia lub stymulować rozrost naczyń krwionośnych (a w naczyniakach w szczególności).
Przy okazji czym jest fizykoterapia: to leczenie (najczęściej przeciwbólowe) polegające na działaniu na organizm człowieka różnymi czynnikami fizycznymi pochodzącymi ze źródeł naturalnych lub wytworzonych sztucznie, jak: ciepło, zimno, prądy elektryczne, pole elektryczne, drgania mechaniczne, mikrofale, światło (w tym laserowe), różnego rodzaju promieniowanie albo stosowanie ww. czynników do wprowadzania leków przez skórę do tkanek organizmu. Istnieje szereg okoliczności, które stanowią przeciwwskazanie do zabiegów fizykoterapeutycznych (dla każdego z wymienionych czynników fizycznych mogą być inne). Nie wdając się w szczegóły, najczęstszymi są choroba nowotworowa oraz obecność ciał obcych w organizmie (zwłaszcza metalicznych): rozruszników serca, implantów ortopedycznych czy kręgosłupowych (śrub, prętów, protez itd.). Zatem oprócz naczyniaka należy wziąć pod uwagę jeszcze inne możliwe przeciwwskazania do fizykoterapii.