Czym jest torbiel Bakera i jakie są jej przyczyny?
Torbiel Bakera to owalna przestrzeń wypełniona płynem tworząca się poprzez uwypuklenie torebki stawowej kolana w jego tylnej części. Ma charakter zgrubienia/guza wypełniającego obszar pod kolanem.
Bezpośrednią przyczyną powstawania torbieli Bakera jest nadmierna produkcja płynu stawowego w kolanie, który kumuluje się właśnie z tyłu stawu i tworzy charakterystyczną torbiel.
Przyczyn nadmiernej produkcji płynu stawowego jest wiele. Zalicza się do nich uszkodzenia struktur w kolanie (łąkotek, więzadeł), zmiany zwyrodnieniowe kolana, choroby reumatologiczne (RZS, toczeń, łuszczycowe zapalenia stawów), infekcje stawu i inne.
W niektórych przypadkach nie udaje się ustalić powodu produkowania w kolanie zbyt dużej ilości płynu stawowego, która prowadzi do powstania torbieli – wówczas mamy do czynienia z tak zwaną torbielą Bakera idiopatyczną. Jednak w większości przypadków torbiel Bakera jest jedynie objawem poważniejszej choroby, która ma miejsce w kolanie.
Jak często zdarza się torbiel Bakera?
Występowanie torbieli Bakera obserwuje się bardzo często. Szacuje się, że u co czwartej osoby z bólem kolana z różnych przyczyn obecna jest taka torbiel. Częstość występowania torbieli zwiększa się z wiekiem, co wynika z częstszego występowania zmian zwyrodnieniowych, które najczęściej taką torbiel powodują.
Jakie są objawy torbieli Bakera?
Torbiel Bakera to owalne zgrubienie, które może być widoczne i wyczuwalne pod kolanem. Pacjenci często zgłaszają uczucie wypełnienia pod kolanem, że „czegoś jest za dużo”, „coś przeszkadza pod kolanem”. Torbiel bywa bolesna, może utrudniać zginanie stawu i dawać uczucie sztywności.
Oprócz objawów, które daje sama torbiel, mogą być obecne także inne, specyficzne dla chorób, które tę torbiel wywołały. W przypadku uszkodzenia łąkotki może to być klikanie, przeskakiwanie w stawie; w przypadku chorób reumatologicznych opuchnięcie kolana i innych stawów; w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych ból całego kolana itd.
Istnieje ryzyko pęknięcia torbieli Bakera – taki stan objawia się nagłym bólem z tyłu kolana, obrzękiem łydki, jej zasinieniem.
Co zrobić w przypadku podejrzenia torbieli Bakera?
W przypadku podejrzenieatorbieli Bakera wskazana jest konsultacja ortopedyczna w poradni.
Jeśli objawy są gwałtowne, a oprócz zgrubienia z tyłu kolana, pojawił się także obrzęk łydki lub inne niepokojące objawy w tej okolicy, wskazana jest konsultacja na ostrym dyżurze ortopedycznym.
Jak lekarz ustala rozpoznanie torbieli Bakera?
Obraz torbieli Bakera w badaniu klinicznym jest dość charakterystyczny i ortopeda może ustalić rozpoznanie tylko na tej podstawie. Sama torbiel jest wyraźnie widoczna w badaniu USG i MRI (rezonansu magnetycznego).
W przypadku rozpoznania torbieli Bakera lekarz będzie dążył do ustalenia przyczyny nadmiernej produkcji płynu stawowego gromadzącego się z tyłu kolana. Ortopeda zada pytania, które pozwolą mu ukierunkować diagnostykę w kierunku choroby zwyrodnieniowej, chorób reumatologicznych, przebytych urazów, a następnie zbada kolano i całą kończynę dolną.
W zależności od podejrzewanych przyczyn zwiększonej produkcji płynu stawowego lekarz może zlecić różne, dalsze badania. Przykładowo w podejrzeniu choroby zwyrodnieniowej konieczne będzie wykonanie RTG; w uszkodzeniu łąkotek bądź więzadeł – MRI (rezonansu magnetycznego); jeśli podejrzewa się chorobę reumatologiczną – odpowiednie badania laboratoryjne itd.
Jakie są metody leczenia torbieli Bakera?
Doraźne leczenie torbieli Bakera w przypadku, gdy głównym problemem jest ból i opór, który powoduje z tyłu kolana, skupia się na podaniu leków przeciwzapalnych i ewentualnym nakłuciu torbieli celem jej opróżnienia. Ze względu na bliskość struktur naczyniowo-nerwowych nakłucie wykonuje się pod kontrolą USG.
W przypadku uciążliwej, nawracającej torbieli ortopeda może rozważyć leczenie operacyjne – chirurgiczne usunięcie zmiany i zaszycie torebki stawowej w miejscu, gdzie się uwypukla i daje miejsce do powstawania torbieli.
Należy jednak pamiętać, że powyższe sposoby nie rozwiązują problemu, który spowodował powstanie torbieli. Dopóki nie usunie się przyczyny nadmiernej produkcji płynu stawowego, istnieje duże ryzyko nawrotu dolegliwości.
Dlatego ważne jest wykonanie pełnej diagnostyki kolana i odpowiednie leczenie uszkodzeń wewnątrzstawowych, zmian zwyrodnieniowych czy chorób reumatologicznych.
W przypadku nagłego pęknięcia torbieli stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, może być konieczne wdrożenie profilaktyki przeciwzakrzepowej.
Jakie jest rokowanie w przypadku torbieli Bakera?
Rokowanie w przypadku rozpoznania torbieli Bakera zależy wprost od tego, jaka przyczyna doprowadziła do jej powstania.
Co zrobić, żeby uniknąć wystąpienia torbieli Bakera?
Przyczyn powstawania torbieli Bakera jest bardzo dużo i trudno wskazać metody zapobiegania tym wszystkim stanom. Niemniej jednak ważne jest szeroko pojęte dbanie o kolana, które powinno je chronić przed występowaniem zmian zwyrodnieniowych czyli unikanie przeciążeń, utrzymywanie właściwej masy ciała, regularna, umiarkowana aktywność fizyczna i zdrowa dieta.
