×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Półpasiec – od kiedy i do kiedy chory zaraża, czy może zarazić ospą wietrzną?

dr hab. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Poniżej prezentujemy pytania pacjentów nadesłane do redakcji na temat zakaźności dla otoczenia osoby chorej na półpaśca. Jakie jest ryzyko zachorowania na ospę po kontakcie z chorym na półpaśca? Na pytania odpowiada dr hab. med. Ernest Kuchar z Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Pytanie 1

Czy mogę jeszcze zarazić 3-letnią dziewczynkę ospą? Już 12 dni jestem na zwolnieniu chorobowym, a jutro już mi się kończy i mogę iść do pracy po niedzieli. Mam półpasiec, bóle już przeszły, jeszcze została wysypka, ale się już goi. Czy jeśli wybrałabym się na urodziny, a tam byłaby dziewczynka, która nie miała ospy, czy istnieje jeszcze możliwość że ją mogę zarazić? Do którego momentu jeszcze zarażam?

Pytanie 2

Zachorowałam na półpasiec, a wcześniej byłam u znajomych. Czy mogłam ich też zarazić i czy osoba, która nie miała ospy może się zarazić i czy rodzina jest bezpieczna?

Odpowiedź

Ospę wietrzną i półpasiec wywołuje ten sam wirus VZV (wirus ospy wietrznej i półpaśca). Osoba podatna na zachorowanie (czyli, która nie chorowała ani nie została zaszczepiona przeciwko VZV) zarówno po kontakcie z ospą wietrzną, jak i półpaścem zachoruje na ospę wietrzną. Półpasiec jest jednak znacznie mniej zaraźliwy niż ospa wietrzna. Szacujemy, że o ile po kontakcie z ospą wietrzną zachoruje 9 na 10 osób wrażliwych na zachorowanie, to po kontakcie z półpaścem około 4 na 10 wrażliwych osób.

Przykrycie zmian skórnych odzieżą dodatkowo zmniejsza zaraźliwość. Podobnie osoby otrzymujące leki hamujące rozmnażanie wirusa (acyklowir lub walacyklowir) znacznie mniej zarażają. Ponieważ najbardziej zaraźliwy jest płyn wypełniający pęcherzyki, zaraźliwość zarówno ospy wietrznej, jak i półpaśca utrzymuje się do przyschnięcia wszystkich wykwitów. Zatem jeżeli była Pani u znajomych z półpaścem w stadium pęcherzyków i były one niedokładnie osłonięte, to mogła Pani zarazić osoby podatne na zachorowanie. Jeżeli w Pani przypadku wykwity już przyschły, to jest zamieniły się w strupki, to przestała Pani zarażać i może bez ryzyka zarażenia innych osób wziąć udział w urodzinach.

Pytanie 3

Czy istnieje ryzyko zarażenia mnie, męża i 3-miesięcznej córeczki ospą lub półpaścem w niżej opisanej sytuacji. Ja i mąż chorowaliśmy na ospę w dzieciństwie, córka oczywiście nie. Jest karmiona piersią. W niedzielę u teścia wystąpił silny ból, a w poniedziałek pokazała się wysypka, lekarz pierwszego kontaktu zdiagnozował półpasiec. Ostatni kontakt dziecka, mnie i męża z teściem miał miejsce w czwartek. W poniedziałek, jeszcze zanim okazało się, że teść zachorował, była u nas teściowa – przebywała ze mną, nosiła córeczkę. Teściowa również przechodziła ospę w dzieciństwie. Zawsze przed kontaktem z dzieckiem zmienia ubrania na „domowe” i myje ręce. Nie ma w tej chwili objawów choroby. Czy mogła przenieść wirus na ubraniu, włosach itp.? Od kiedy chory na półpasiec zaraża? Kiedy przestaje zarażać? Czy w tej sytuacji powinniśmy podjąć jakieś działania profilaktyczne? Czy córka powinna zostać zaszczepiona lub dostać immunoglobulinę? W tym tygodniu powinna otrzymać drugą dawkę szczepionki 6 w 1 – czy szczepienie powinno zostać odroczone?

Odpowiedź

Kontakt córki wystąpił na długo przed wystąpieniem zmian skórnych, nie mogło dojść do zakażenia. Podobnie nieprawdopodobne jest przeniesienie wirusa na powierzchni odzieży, rąk i włosów przez osobę odporną na zachorowanie. Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) jest bardzo wrażliwy na czynniki środowiska (temperatura i wysychanie) i krótko przeżywa na powierzchni odzieży czy innych przedmiotów. Przeniesienia zakażenia od chorego można zatem uniknąć przez zwykłe zabiegi higieniczne: mycie rąk po kontakcie z chorym i zmianę odzieży czy używanie fartucha.

Ponieważ ryzyko zachorowania Pani dziecka nie jest zwiększone (nie było kontaktu grożącego zakażeniem VZV), nie ma potrzeby podejmowania swoistych działań zapobiegawczych. Wystarczy higiena. Córka powinna zostać zaszczepiona przeciwko ospie wietrznej, tak jak każde dziecko, czyli po osiągnięciu 9. miesiąca życia lub nieco później. W Polsce dzieci szczepi się przeciwko ospie wietrznej zwykle razem ze szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce w 12.–15. miesiącu życia. Szczepienie składa się z dwóch dawek podawanych w odstępie od 6 tygodni do 3 miesięcy, jest skuteczne i bezpieczne.

Nie ma jakiegokolwiek powodu, by odraczać planowe, ważne dla zdrowia dziecka szczepienie przeciwko tężcowi, błonicy, krztuścowi, Haemophilus influenzae typu b, WZW typu B i polio. Jest to szczepionka zabita; gdybyśmy nawet zaszczepili dziecko w okresie wylęgania choroby, to nie będzie to miało szkodliwego wpływu, natomiast odraczanie szczepienia naraża dziecko na niepotrzebne ryzyko zachorowania na choroby, którym można zapobiec przez szczepienie. Wytyczne ACIP (Amerykańskiego Komitetu Doradczego do Spraw Szczepień) nie traktują jako przeciwwskazania do szczepień nawet realnego kontaktu z chorym, a co tu mówić o kontakcie z niezaraźliwym jeszcze wówczas Pani teściem.

Redakcja mp.pl informuje

Obecnie w Polsce dostępna jest szczepionka przeciwko półpaścowi. Jest to tzw. szczepionka rekombinowana przeznaczona do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii popółpaścowej u osób powyżej 50. roku życia i osób w wieku od 18 lat należących do grup zwiększonego ryzyka zachorowania na półpasiec (m.in. niedobór pierwotny lub wtórny odporności komórkowej, przewlekłe choroby serca, płuc lub wątroby, cukrzyca, zapalne choroby autoimmunizacyjne), które w przeszłości przechorowały ospę wietrzną lub otrzymały żywą szczepionkę przeciwko VZV. Pełny schemat szczepienia obejmuje podanie 2 dawek w odstępnie 2 miesięcy. Szczepionka charakteryzuje się bardzo dużą skutecznością.

Piśmiennictwo:

Gershon A.A.: Varicella-zoster virus infections. Pediatrics in Review 2008; 29.1: 5–11 (doi: 10.1542/pir.29-1-5).
Shingles.

17.11.2023
Zobacz także
  • Półpasiec - materiały wideo na temat półpaśca
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ospa wietrzna u kobiet w ciąży
  • Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej
  • Ospa wietrzna
  • Szczepienie przeciwko ospie wietrznej
  • Półpasiec - jak długo trwa leczenie?
  • Półpasiec - objawy, przyczyny, powikłania, leczenie
  • Leczenie neuralgii popółpaścowej – bóle po półpaścu
  • Czy półpasiec jest przeciwwskazaniem do kontynuowania treningów?
  • Ospa wietrzna u dorosłych
Inne pytania
  • Leczenie zarażenia glistą ludzką
  • Przyczyny obniżonego poziomu neutrofilów
  • Pocenie się dziecka podczas zasypiania
  • Niebakteryjne zapalenie kości (CRMO)
  • Przewlekły dzienny kaszel u małego dziecka
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta