×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej

dr med. Agnieszka Wroczyńska
Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych
Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni

Państwa/terytoria zależne: Botswana, Lesotho, Madagaskar, Majotta, Malawi, Mozambik, Namibia, Republika Południowej Afryki (RPA), Suazi, Zambia i Zimbabwe

Szczepienia obowiązkowe

Od osób udających się do krajów Afryki Południowej bezpośrednio z Europy nie są wymagane żadne szczepienia obowiązkowe, natomiast od podróżnych przybywających do wszystkich państw tego rejonu świata bezpośrednio z krajów zagrożonych żółtą gorączką w Afryce i Ameryce Południowej wymagane jest szczepienie przeciwko tej chorobie.

Zambia. Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
Zambia / Fot. Kirk Pflaum (freeimages.com)

Szczepienia zalecane

Przed każdym wyjazdem zagranicznym warto skonsultować z lekarzem przeprowadzone w przeszłości szczepienia ochronne i w razie potrzeby uzupełnić je o dawki przypominające, pozwalające na wieloletnie utrzymywanie się odporności, a także szczepionki rekomendowane w polskim Programie Szczepień Ochronnych, które nie były dotychczas wykonywane u podróżnego.

Przed wyjazdem do Afryki Południowej najczęściej zaleca się szczepienia przeciwko:

  • wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 
    szczepienie zalecane u osób planujących wyjazd do tej części świata, niezależnie od długości i charakteru podróży, rekomendowane podróżnym udającym się do Afryki Południowej nawet jeśli planują pobyt w dobrych warunkach sanitarnych
  • wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
    zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych szczepienie zalecane u osób dorosłych wcześniej nieuodpornionych przeciwko tej chorobie
  • tężcowi i błonicy (krztuścowi)
    szczepienie przypominające wskazane jest u dorosłych co 10 lat; zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych u wszystkich dorosłych zalecane są szczepienia przypominające przeciwko tężcowi błonicykrztuścowi (niezależnie od planowanej podróży)
  • durowi brzusznemu
    szczepienie zalecane zwłaszcza u osób, które mogą w podróży żywić się w złych warunkach sanitarnych, wyjeżdżających na długi czas i udających się w rejony wiejskie tej części świata
  • poliomyelitis (chorobie Heinego i Medina)
    u dorosłych zalecane jest szczepienie przypominające przed wyjazdem do niektórych krajów Afryki Południowej (w zależności od aktualnej sytuacji epidemiologicznej)
  • W niektórych sytuacjach zalecane są dodatkowe szczepienia przeciwko:

    • wściekliźnie
      zalecane przede wszystkim u osób szczególnie narażonych na kontakt ze zwierzętami ze względu na charakter podróży (np. jazda rowerowa, zwiedzanie jaskiń, biwakowanie, trekking), zwłaszcza w rejonach wiejskich; rekomendowane u wyjeżdżających na długi czas do krajów dużego ryzyka, dzieci oraz osób udających się w rejony oddalone od placówek medycznych dysponujących możliwością profilaktyki wścieklizny po kontakcie z zakażonym zwierzęciem
    • cholerze
      zalecane wyłącznie u osób szczególnie narażonych na zachorowanie: w przypadku wyjazdu w rejon dotknięty epidemią tej choroby, u podróżnych zagrożonych ze względu na charakter wyjazdu (np. praca w organizacjach pomocy humanitarnej walczących ze skutkami katastrof naturalnych)
    • żółtej gorączce
      szczepienie może być zalecane przed wyjazdem do niektórych rejonów Zambii wyłącznie u osób szczególnie narażonych na zakażenie wirusem żółtej gorączki podczas podróży

    Uwaga: wybór szczepień zalecanych przed podróżą zależy nie tylko od jej trasy, ale także od charakteru i terminu wyjazdu oraz od aktualnej sytuacji epidemiologicznej i ewentualnych, indywidualnych przeciwwskazań. W zależności od stanu zdrowia podróżnego i jego dotychczasowego uodpornienia lekarz może zalecić również inne szczepienia, niezależnie od celu zaplanowanej podróży (np. u osób przewlekle chorych).

    Zalecenia te dotyczą zdrowych dorosłych osób zaszczepionych prawidłowo w dzieciństwie. U podróżnych z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami odporności lub alergią, kobiet w ciąży oraz dzieci zwykle konieczne jest zastosowanie szczególnych środków profilaktycznych, dostosowanych do indywidualnej sytuacji zdrowotnej.

    Malaria

    Malaria to groźna dla zdrowia i życia choroba pasożytnicza przenoszona przez komary. Stanowi główną zakaźną przyczynę zgonów osób podróżujących do tropiku. Nie istnieje szczepionka przeciwko malarii dostępna dla podróżnych.

    Zagrożenie malarią występuje całorocznie lub w niektórych porach roku w następujących państwach Afryki Południowej: Botswana, Madagaskar, Majotta, Malawi, Mozambik, Namibia, Republika Południowej Afryki (RPA), Suazi, Zambia i Zimbabwe. Ryzyko wystąpienia malarii w tych krajach dotyczy całego obszaru danego państwa lub tylko jego niektórych regionów.

    W celu ochrony przed malarią i innymi chorobami przenoszonymi przez komary podczas podróży w rejony zagrożone w Afryce Południowej należy używać środków ochrony przed owadami: odpowiedniego ubrania ochronnego, repelentów i preparatów owadobójczych oraz moskitier lub innych zabezpieczeń miejsca noclegu.

    W regionach zagrożonych malarią wskazane jest również profilaktyczne przyjmowanie leków przeciwmalarycznych. Dostępne w Polsce leki skuteczne w zapobieganiu malarii w Afryce Południowej to atowakwon z proguanilem (preparat łączony) oraz doksycyklina. Inne leki zapobiegające malarii w tym regionie świata nie są zarejestrowane w Polsce. Wybór leku do profilaktyki malarii zależy od trasy podróży, ale także od ewentualnych przeciwwskazań zdrowotnych oraz preferencji podróżnego.

    Zakres szczepień oraz zalecenia dotyczące profilaktyki malarii należy zawsze ustalić indywidualnie przed wyjazdem podczas konsultacji lekarskiej w poradni medycyny podróży.

    Inne zalecenia zdrowotne dla podróżnych

    W celu zapobiegania chorobom zakaźnym oraz innym problemom zdrowotnym w krajach tropikalnych i rejonach, w których panują złe warunki sanitarne, należy przestrzegać zasad bezpiecznego zachowania oraz profilaktyki w podróży.
    Podczas pobytu w Afryce Południowej warto:

    • przeznaczyć odpowiedni okres na aklimatyzację na początku podróży,
      stosować środki zabezpieczające przed promieniowaniem słonecznym (m.in. preparaty chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym o dużym współczynniku ochrony SPF),
    • zapobiegać biegunce podróżnych i innym zakażeniom pokarmowym
      poprzez przestrzeganie higieny spożywania posiłków oraz wybór bezpiecznych pokarmów i napojów,
    • stosować środki ochrony przed komarami,
      które w tym regionie świata przenoszą m.in. malarię oraz dengę,
    • chronić się przed chorobami odzwierzęcymi,
      czyli unikać kontaktów ze zwierzętami, nie drażnić ich i jak najszybciej skontaktować się z placówką ochrony zdrowia w przypadku kontaktu ze zwierzęciem mogącym przenosić wściekliznę,
    • unikać podróżowania pojazdami niespełniającymi wymogów bezpieczeństwa oraz nocnych podróży lądowych i innych sytuacji grożących wypadkiem komunikacyjnym,
    • unikać ryzyka zakażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym zakażenia wirusem HIV, czyli nie podejmować przygodnych kontaktów seksualnych lub używać prezerwatywy,
    • unikać sytuacji grożących zarażeniem się chorobami pasożytniczymi, m.in. kąpieli w niepewnych zbiornikach śródlądowych (jeziora, stawy) i chodzenia boso po ziemi,
    • unikać korzystania z usług kosmetycznych, fryzjerskich, akupunktury, tatuażu i innych zabiegów narażających na zakażenia przenoszone przez zanieczyszczone narzędzia kosmetyczne lub chirurgiczne,
    • w razie potrzeby korzystać tylko z renomowanych placówek opieki zdrowotnej, zmienić trasę podróży w przypadku wystąpienia epidemii, katastrof naturalnych i innych wyjątkowych zagrożeń.

    Konsultacja w poradni medycyny podróży

    Przed wyjazdem do Afryki Południowej warto skorzystać z konsultacji w poradni medycyny podróży, aby uzyskać aktualne dane na temat sytuacji zdrowotnej w tym rejonie świata, szczegółowe zalecenia dotyczące szczepień ochronnych przed wyjazdem, zapobiegania malarii oraz pozostałych zasad profilaktyki i wyposażenia apteczki podróżnej. Optymalny czas na taką wizytę to 6–8 tygodni przed podróżą (Zob. Kiedy należy zgłosić się do lekarza przed podróżą?) lub jeszcze wcześniej.

    Na konsultację najlepiej przygotować podstawowe dane na temat planowanej podróży i stanu swojego zdrowia (Zob. Jakie informacje należy przygotować na konsultację lekarską przed podróżą?).

    Wyjeżdżającym do Afryki Południowej zaleca się także wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego. W zależności od charakteru planowanej podróży przydatne może być ubezpieczenie kosztów leczenia, ratownictwa lub transportu medycznego do kraju w razie poważnego zagrożenia zdrowia lub życia.

    Wszystkie powyższe zalecenia ograniczają ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych w podróży i zwiększają bezpieczeństwo wyjazdu, nie mogą jednak zapewnić całkowitej ochrony przed zachorowaniem. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości podczas pobytu w Afryce Południowej lub po powrocie z podróży należy pilnie skontaktować się z lekarzem i poinformować go o swoim pobycie za granicą. Dotyczy to zwłaszcza osób powracających z rejonów zagrożonych malarią, u których wystąpiła gorączka lub inne objawy chorobowe.

17.07.2015
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko WZW typu B
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta