Wyniki badań

Błędne wnioskowanie

Postępowanie prawidłowe

TSH ↓

zbyt wczesne rozpoznanie nadczynności tarczycy bez odniesienia do objawów klinicznych i badania wolnych hormonów

sprawdzić FT4; zmniejszone TSH nie jest równoznaczne z rozpoznaniem nadczynności tarczycy i można je też spotkać w następujących sytuacjach: ciężkie choroby ogólnoustrojowe, głodzenie, I trymestr ciąży, wpływ leków (np. duże dawki GKS, stosowanie dopaminy, bromokryptyny), a także we wtórnej niedoczynności tarczycy, jednak wówczas znaczne obniżenie TSH jest rzadkie

FT3 ↓ (T3 ↓) TSH N

niedoczynność tarczycy

sprawdzić FT4; zmniejszone FT3 może być skutkiem ciężkiej choroby pozatarczycowej przebiegającej z eutyreozą i zablokowania obwodowej konwersji T4 do T3 w mechanizmie adaptacyjnym

T4 ↓ TSH N

niedoczynność tarczycy

sprawdzić FT4; zmniejszone całkowite stężenie T4 może wynikać ze spadku powinowactwa TBG do T4 (zażywanie dużych dawek salicylanów)

FT3 ↑ (T3 ↑) TSH N

nadczynność tarczycy

sprawdzić FT4; zwiększenie stężenia całkowitej T3 może wynikać z nasilenia obwodowej konwersji T4 do T3 związanego z niedoborem jodu lub rozpoczynającą się (utajoną) niedoczynnością tarczycy. W przypadkach wątpliwych może pomóc test z TRH

T4 ↑ TSH N

nadczynność tarczycy

zwiększenia stężenia całkowitej T4 może wynikać ze zwiększenia stężenia białek wiążących, a prawidłowe TSH przemawia za eutyreozą; należy jednak pamiętać o zespołach nieadekwatnego wydzielania TSH

FT4 ↑ TSH N

nadczynność tarczycy

upewnić się, czy chory nie przyjmuje L-tyroksyny; jeżeli TSH jest prawidłowe lub nieco zwiększone, trzeba też uwzględnić zespoły nieadekwatnego wydzielania TSH, w tym oporność na hormony tarczycy i gruczolaka przysadki produkującego TSH (czyli wtórną nadczynność tarczycy); ponieważ obydwie sytuacje są w praktyce bardzo rzadkie, najpierw trzeba wykluczyć błąd w wykonanym badaniu laboratoryjnym (powtórzyć badanie), a także obecność przeciwciał przeciw TSH lub przeciw T4 (wykonać badanie w innym laboratorium, stosującym inną metodę oznaczania)