Co to znaczy płyn izotoniczny i płyn izoosmolarny?

02-12-2016
prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk
Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jak w tym kontekście rozumieć osmolarność płynów zawierających glukozę (tzw. 1:1, czy 2:1), których osmolarność in vitro jest równa osmolarności osocza?

Odpowiedź

Wymienione płyny są fizycznie izoosmotyczne z osoczem (mają taką samą osmolarność in vitro), czyli po wprowadzeniu do krwi nie powodują hemolizy krwinek (glukoza jest również osmotycznie czynna). Jednak po wprowadzeniu do organizmu dochodzi do szybkiego zmetabolizowania zawartej w nich glukozy, w wyniku czego woda pozostaje z jonami, których stężenie jest znacznie mniejsze niż w osoczu (są to płyny hipotoniczne [hipoosmolarne] in vivo).

W badaniach klinicznych dotyczących zasad nawadniania za izotoniczne uważa się płyny, w których stężenie jonów sodowych jest zbliżone do stężenia w osoczu. Płyny 1:1 i 2:1 zawierające znacznie mniej jonów sodowych uważa się za hipotoniczne. W pierwszych godzinach nawadniania stosuje się płyny, w których stężenie Na+ wynosi około 140 mmol/l, czyli jest bliskie prawidłowemu stężeniu sodu w osoczu.

Piśmiennictwo

  1. Kokot F., Franek E.: Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej. Fizjologia. W: "Interna Szczeklika 2016", Medycyna Praktyczna, 2016; s. 2443-2445
  2. Friedman J.N., Beck C.E., DeGroot J. i wsp.: Comparison of isotonic and hypotonic intravenous maintenance fluids. A Randomized clinical trial. JAMA Pediatr., 2015; 169: 445-451
  3. Saba T.G., Fairbairn J., Houghton F. i wsp.: A randomized controlled trial of isotonic versus hypotonic maintenance intravenous fluids in hospitalized children. BMC Pediatrics, 2011; 11: 82 (www.biomedcentral.com/1471-2431/11/82)
  4. Choong K., Arora S., Cheng J. i wsp.: Hypotonic versus isotonic maintenance fluids after surgery for children: a randomized controlled trial. Pediatrics, 2011; 128: 857–866
  5. Freedman S.B., Parkin P.C., Willan A.R., Schuh S.: Rapid versus standard intravenous rehydration in paediatric gastroenteritis: pragmatic blinded randomised clinical trial. BMJ, 2011; 343: d6976 (doi: 10.1136/bmj.d6976)
  6. Somers. M.J.: Treatment of hypovolemia (dehydration) in children. UpToDate, 2016 (www.uptodate.com)
  7. Hirschhorn N.: The treatment of acute diarrhea in children. A historical and physiological perspective. Am. J. Clin. Nutr., 1980; 33: 637–663

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej