Jak postępować w przypadku bardzo dużego miana swoistych przeciwciał przeciwko streptolizynie O paciorkowca grupy A (2000 U), gdy stan dziecka jest dobry lub zgłasza ono tylko „pobolewanie kości” lub ból głowy?

Zwiększone miano ASO jest jedynie dowodem na immunologiczną odpowiedź organizmu na przebyte przed kilku tygodniami zakażenie paciorkowcem β-hemolizującym grupy A. Wynik taki nie wymaga dalszego postępowania. Ból głowy i „pobolewanie kości” najprawdopodobniej nie mają z tym żadnego związku. W przypadku znacznego zwiększenia miana ASO należy wykluczyć wpływ nieswoistych inhibitorów streptolizyny na wynik odczynu. W tym celu powinno się powtórzyć badanie, rozcieńczając badaną surowicę w dwóch szeregach: w jednym szeregu – fizjologicznym roztworem soli, a w drugim – 0,3% roztworem albuminy ludzkiej w fizjologicznym roztworze soli. W obecności albuminy nieswoiste inhibitory nie wiążą streptolizyny, dlatego zahamowanie hemolizy obserwuje się w mniejszej liczbie próbek niż w szeregu bez albuminy. Jeżeli w obydwu szeregach zahamowanie hemolizy jest jednakowe, zwiększone miano ASO ma charakter swoisty. Należy ocenić, czy pacjent nie spełnia kryteriów Jonesa gorączki reumatycznej, które sugerują rozpoznanie (wywiad, dokładne badanie przedmiotowe, a w razie wątpliwości badania laboratoryjne: OB i morfologia krwi obwodowej oraz EKG). W przypadku uzasadnionego podejrzenia gorączki reumatycznej dziecko należy skierować na oddział reumatologii dziecięcej. Zaledwie u około 3% nieleczonych osób z zapaleniem gardła wywołanym przez paciorkowca β-hemolizującego grupy A rozwija się gorączka reumatyczna. Odnotowane w ostatnich latach pojedyncze przypadki gorączki reumatycznej w Polsce miały typowy przebieg. Skuteczną metodą zapobiegania gorączce reumatycznej jest prawidłowe leczenie zakażeń gardła wywołanych przez paciorkowca grupy A. (2013, 2014) 

Piśmiennictwo

1. Elia M., Alsaeid K.: Acute rheumatic fever and post-streptococcal reactive arthritis. W: Cassidy J.T., Petty R.E.: Textbook of pediatric rheumatology. Wyd. 5, Elsevier, 2005: 614–618
2. Luft S.: Metody diagnostyki serologicznej w reumatologii. Warszawa, PWN, 1996: 156–160
3. Tuszkiewicz-Misztal E., Postępski J.: Gorączka reumatyczna. W: Steciwko A. (red.): Medycyna rodzinna – co nowego? Wrocław, Cornetis, 2010: 168–173