Kiedy posiew kału ma wartość diagnostyczną?

01-01-2014
dr hab. n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat
Zakład Immunologii Klinicznej Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

Posiew kału jest zalecany u pacjenta z objawami sugerującymi zakażenie przewodu pokarmowego (biegunka, wymioty) o etiologii bakteryjnej. Większość zakażeń przewodu pokarmowego jest wywoływana przez wirusy – rotawirusy, adenowirusy, norowirusy i astrowirusy. Trzy pierwsze można wykryć za pomocą szybkich testów diagnostycznych (m.in. immunochromatograficznych), które dają wynik w ciągu kilkunastu minut. Po wykluczeniu ww. etiologii wirusowej, kał należy zbadać w kierunku najważniejszych bakterii chorobotwórczych, tj.:

  • pałeczek Campylobacter jejuni/coli, które prawdopodobnie są najczęstszym bakteryjnym czynnikiem etiologicznym biegunek, ale wykrywa się je stosunkowo rzadko, ponieważ wymagają szczególnych warunków hodowli (mikroaerofilnych)

  • biegunkotwórczych szczepów Escherichia coli

  • pałeczek Salmonella, Shigella, Yersina enterocoliticaY. pseudotuberculosis

  • beztlenowych laseczek Clostridium difficile (p. pyt.)

  • innych patogenów, w zależności od sytuacji klinicznej i epidemiologicznej (np. Listeria monocytogenes – u pacjentów z grup ryzyka, np. z chorobą nowotworową; Plesiomonas shigelloides, Aeromonas hydrophila i innych).

Najlepszym materiałem do badania jest świeża próbka kału biegunkowego (ew. wymaz z kału), zwłaszcza zawierająca krew, śluz lub ropę. W przypadku podejrzeniu zakażenia patogenami inwazyjnymi (Shigella, Plesiomonas shigelloides), na co może wskazywać obecność krwi w stolcu, poza próbką kału należy również pobrać wymaz z odbytu, aby uzyskać komórki nabłonka jelita grubego, w których mogą być zlokalizowane bakterie (w tym celu wymazówkę zwilżoną solą fizjologiczną należy wprowadzić ok. 3–5 cm poza zwieracz odbytu i kilkukrotnie obrócić).

Próbkę kału i wymaz z odbytu należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 h od pobrania w temperaturze otoczenia (nie dopuszczając do zamrożenia). Jeśli jest to niemożliwe, materiał należy pobrać na podłoże transportowe i dostarczyć do laboratorium w ciągu 24 h w temperaturze otoczenia lub w ciągu 72 h w temperaturze 4–8°C. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

  1. Jagielski M.: Etiologia, obraz kliniczny i diagnostyka ostrych zakażeń i zarażeń przewodu pokarmowego oraz zatruć pokarmowych. Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa, 2010

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej