Jaką rolę odgrywają leki immunostymulujące u dzieci z nawracającymi infekcjami dróg oddechowych?

Częste zakażenia dróg oddechowych u dzieci rodzą pokusę dodatkowej stymulacji układu odpornościowego. Wielu pediatrów zapomina o tym, że to właśnie stymulacja wieloma drobnoustrojami stanowi najskuteczniejszy sposób pobudzania odporności dziecka. Wprawdzie dotknięte tym zjawiskiem dzieci przez pierwsze 2 lata uczęszczania do przedszkola częściej chorują (zakażenia dotyczą zazwyczaj górnych dróg oddechowych), jednak zakażenia te mają zazwyczaj charakter samoograniczający się i skutkują nabieraniem dojrzałości układu odpornościowego, a tym samym zdolności do skutecznego „odpierania” kolejnych ataków.

Niestety rodzice, zmęczeni częstymi przeziębieniami dziecka, nieustająco dopytują swoich pediatrów o różne lekarstwa zwiększające odporność. Ich zainteresowanie podsycają sugestywne reklamy medialne, tworzące mit cudownie efektywnych preparatów „na poprawę odporności”. Skuteczności większości z nich nie potwierdzono w rzetelnych badaniach. Dotyczy to preparatów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, napojów jogurtowych, witamin i suplementów diety.

Jak dotąd w wielu badaniach z randomizacją i grupą kontrolną z placebo potwierdzono skuteczność szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom i grypie, a także preparatów uzyskanych drogą lizy komórek bakteryjnych wielu szczepów (tzw. lizaty bakteryjne) w łagodzeniu nasilenia nawracających zakażeń dróg oddechowych (p. pyt.).

Niestety, skuteczność lizatów bakteryjnych nie wyraża się całkowitą eliminacją zachorowań u przedszkolaków, a jedynie umiarkowanym zmniejszeniem liczby zakażeń górnych dróg oddechowych. Niemniej jednak jest to jedyna grupa preparatów wywierających jakikolwiek wspomagający nieswoisty efekt w długotrwałym procesie dojrzewania układu odpornościowego u dzieci.

Istnieją też badania potwierdzające umiarkowaną skuteczność kliniczną niektórych probiotyków (np. Lactobacillus GG) w zapobieganiu infekcyjnym zapaleniom górnych dróg oddechowych u dzieci. Dla osiągnięcia korzyści konieczne jest długotrwałe stosowanie probiotyku (w badaniach naukowych podawano je przez wiele dni) i w takich samych dawkach jak w badaniach klinicznych. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Feleszko W ., Zalewski B.M., Ruszczynski M .: Non-specific immune stimulation. Separating the wheat from the chaff. Paediatr. Resp. Rev., 2013, Oct 29. pii: S1526-0542(13)00123-1. doi: 10.1016/j.prrv.2013.10.006.
2. del-Rio-Navarro B.E., Espinosa R.F., Flenady V., Sienra-Monge J.J.: Cochrane review: immunostimulants for preventing respiratory tract infection in children. Evid. Based Child Health, 2012; 7: 629–717
3. Hojsak I., Snovak N., Abdović S. i wsp.: Lactobacillus GG in the prevention of gastrointestinal and respiratory tract infections in children who attend day care centers: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin. Nutr., 2010; 29 (3): 312–316 (p. Med. Prakt. Pediatr. 3/2010, s. 74–78 – przyp. red.)