Czy o sportowym charakterze szkoły lub obozu decyduje liczba godzin wychowania fizycznego?

Pytanie nadesłane do Redakcji

W jaki sposób liczba godzin wysiłku fizycznego decyduje o tym, czy obóz lub szkoła mają charakter sportowy?

Odpowiedź

Warunki, które muszą spełnić oddziały i szkoły sportowe, wymieniono w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie oddziałów i szkół sportowych oraz oddziałów i szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. z 2017 r., poz. 671). Zgodnie z § 9 tego rozporządzenia obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych wynosi:

1) w oddziałach sportowych i szkołach sportowych – co najmniej 10 godzin

2) w oddziałach mistrzostwa sportowego i szkołach mistrzostwa sportowego – co najmniej 16 godzin.

Zgodę na wyżej wymieniony zwiększony udział wysiłku fizycznego w ciągu tygodnia zajęć szkolnych musi wydać w formie orzeczenia lekarskiego o bardzo dobrym stanie zdrowia lekarz POZ kwalifikujący ucznia do grupy na zajęciach wychowania fizycznego (w tym nauki pływania) i sportu szkolnego1. Dla porównania obowiązkowy wymiar zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas IV–VI szkół podstawowych i uczniów gimnazjów wynosi 4 godziny lekcyjne, a dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – 3 godziny lekcyjne w ciągu tygodnia. Dopuszczalne formy realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego obejmują zajęcia klasowo-lekcyjne w wymiarze nie mniejszym niż 2 godziny lekcyjne tygodniowo w szkołach podstawowych i gimnazjach, a w szkołach ponadgimnazjalnych – 1 godzina lekcyjna tygodniowo. W ramach realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego uczniowie mogą wybierać: zajęcia sportowe, zajęcia sprawnościowo-zdrowotne, zajęcia taneczne lub aktywną turystykę. Uczniowie, z wyłączeniem uczniów pełnoletnich, dokonują wyboru zajęć za zgodą rodziców. Na wyżej wymieniony zakres zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego kwalifikuje lekarz POZ i jest na to podstawa prawna2.

Istnieją też odrębne przepisy BHP, obowiązujące w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, uwzględniające warunki pracy i nauki w czasie pobytu w szkole, w tym udział w warsztatach, laboratoriach i pracowniach szkolnych oraz w czasie zajęć wychowania fizycznego, zawodów sportowych i wycieczek turystycznych oraz postępowanie w sprawach wypadków uczniów (Rozdział 3 poświęcono wychowaniu fizycznemu, sportowi i turystyce)3.

Kwalifikacja na sportowy obóz lub kolonię nie jest wprost regulowana przepisami prawa. Uważam, że kluczowa w ocenie potrzeby analizy stanu zdrowia uczestnika przez lekarza powinna być częstotliwość wysiłku fizycznego w ciągu tygodnia.

W czasie wolnym od zajęć szkolnych dla uczniów mogą być organizowane kolonie, obozy i inne formy wypoczynku, a nadzór nad tym wypoczynkiem sprawuje kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku. W ramach programu szkolenia sportowego szkoła może organizować dla uczniów obozy szkoleniowe, których celem jest doskonalenie umiejętności sportowych i podniesienie poziomu wytrenowania4. Poszukując pewnej granicy prawnej, od której wymagane jest odrębne orzecznictwo do uprawiania przez dzieci sportu poza szkołą w ramach kompetencji lekarza POZ lub lekarza medycyny sportowej, wobec braku wyraźnej regulacji na temat nieprofesjonalnych obozów sportowych w ramach zorganizowanego wypoczynku, wnioskując per analogiam, należy te zajęcia potraktować jak zajęcia sportu szkolnego, skoro są objęte nadzorem kuratora oświaty. Jeżeli w ramach wypoczynku w czasie wolnym od zajęć szkolnych będą prowadzone zajęcia sportowe w zwiększonym wymiarze wysiłku fizycznego w ciągu tygodnia, to jeśli ten wymiar przekroczy 16 godzin tygodniowo – zaświadczenie powinien wydać lekarz medycyny sportowej albo lekarz POZ – lecz w ramach odrębnego orzecznictwa do uprawiania przez dzieci sportu poza szkołą5 (jest to granica wymiaru zajęć sportowych dla oddziałów i szkół mistrzostwa sportowego). Wnioskując a contrario, dla udziału w zajęciach sportowych w wymiarze poniżej 16 godzin tygodniowo nie ma potrzeby wydawania orzeczenia przez lekarza specjalistę medycyny sportowej, takie zajęcia sportu szkolnego są bowiem objęte kwalifikacją lekarza POZ. Takie zdroworozsądkowe podejście wydaje mi się właściwe. Podsumowując, nazwa formy wypoczynku nie jest decydująca, największe znaczenie ma tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych.

Piśmiennictwo

1. Zgodnie z art. 137 ustawy Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 996 z późn. zm.) obowiązującym od 26 stycznia 2017 r.
2. Zob. część III załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 86 z późn.zm.)
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r., Nr 6, poz. 69 z późn. zm.)
4. Na podstawie § 6 ust. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia  27 marca 2017 r. w sprawie oddziałów i szkół sportowych oraz oddziałów i szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. z 2017 r., poz. 671 z późn. zm.)  
5. Zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia (Dz. U. Nr 88, poz. 500 z późn. zm.).