Czy u każdego dziecka zgłaszającego ból głowy należy wykonać badanie obrazowe mózgowia i elektroencefalograficzne? Która metoda badania jest preferowana?

Zgodnie z wytycznymi American Academy of Neurology (AAN, 2002) dzieci bez dodatkowych czynników ryzyka w wywiadzie i z prawidłowym wynikiem badania neurologicznego nie wymagają dodatkowych badań.

Natomiast zgodnie z wytycznymi European Federation of Neurological Societies (EFNS) wykonanie badania neuroobrazowego zaleca się:

• w przypadku nietypowego przebiegu bólu głowy

• u pacjentów z dodatnim wywiadem w kierunku napadów padaczkowych

• w przypadku stwierdzenia objawów ogniskowych w badaniu neurologicznym.

W trybie pilnym badanie neuroobrazowe należy przeprowadzić u pacjentów z podejrzeniem wtórnego bólu głowy (na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego).

Najbardziej czułym badaniem neuroobrazowym jest rezonans magnetyczny (MR). Tomografia komputerowa (TK) jest łatwo dostępna i na ogół pozwala zidentyfikować każdy stan wymagający natychmiastowego leczenia, jednak u niektórych dzieci konieczne może być późniejsze obrazowanie metodą MR w celu dokładnej oceny nieprawidłowości uwidocznionych w TK lub identyfikacji uszkodzeń niewidocznych w tym badaniu (np. niektóre infekcje, procesy krwotoczne lub zakrzepica żył mózgowych). Ponieważ TK można wykonać szybko, u dziecka z podejrzeniem zmian wewnątrzczaszkowych nigdy nie należy opóźniać obrazowania w celu wykonania MR.

Badanie metodą ultrasonografii przezczaszkowej nie jest przydatne w diagnostyce bólu głowy.

Wytyczne AAN i EFNS nie zalecają wykonywania badania elektroencefalograficznego (EEG) w nawracającym bólu głowy u dzieci. EEG nie jest pomocne w różnicowaniu przyczyny bólu głowy, nie stanowi też podstaw do różnicowania poszczególnych typów pierwotnego bólu głowy. Ponadto u pacjentów z nieprawidłowym wynikiem EEG nie dostarcza ono żadnych informacji na temat etiologii bólu głowy. Lewis i wsp. podkreślają, że ryzyko wystąpienia w przyszłości napadów padaczkowych u dzieci z nawracającym bólem głowy i napadowym EEG jest niewielkie.

Piśmiennictwo

1. Boćkowski L., Sobaniec W., Steinborn B.: Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w schorzeniach układu nerwowego u dzieci i młodzieży. Bóle głowy. Lublin, bifolium, 2013: 127–135
2. Lewis D., Ashwal S., Hershey A. i wsp.: Practice parameter: pharmacological treatment of migraine headache in children and adolescents: report of the American Academy of Neurology Quality Standards Subcommittee and the Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology, 2004; 63 (12): 2215–2224
3. Lewis D.W., Ashwal S., Dahl G. i wsp.: Practice parameter: evaluation of children and adolescents with recurrent headaches: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology, 2002; 59 (4): 490–498
4. Sandrini G., Friberg L., Janig W. i wsp.: Neurophysiological tests and neuroimaging procedures in non-acute headache: guidelines and recommendations. Eur. J. Neurol., 2004; 11 (4): 217–224
5. Lewis D.W., Dorbad D.: The utility of neuroimaging in the evaluation of children with migraine or chronic daily headache who have normal neurological examinations. Headache, 2000; 40 (8): 629–632