Leczenie objawowe zakażeń dróg oddechowych polega przede wszystkim na łagodzeniu dolegliwości i poprawie komfortu chorego. Wyniki badań naukowych potwierdzają skuteczność leczenia przeciwgorączkowego oraz – co zaskakujące – niektórych leków homeopatycznych w łagodzeniu objawów choroby i przyspieszaniu wyzdrowienia, co prawdopodobnie wynika z większej uwagi poświęcanej dziecku i znacznej objętości płynów dostarczanych wraz z ich przyjmowaniem, gdyż leki te podaje się wielokrotnie w ciągu dnia.
Ze względu na ogromną różnorodność czynników etiologicznych zakażeń dróg oddechowych leczenie przyczynowe jeszcze długo nie będzie możliwe (z wyjątkiem grypy i w przyszłości RSV).
Co wiadomo na temat leczenia objawowego? Kiedy zastosować lek przeciwwirusowy?
Leki przeciwgorączkowe zmniejszają dyskomfort związany z gorączką, ale nie ma danych potwierdzających ich wpływ na przebieg choroby, w tym wystąpienie powikłań neurologicznych:
– wydaje się, że ibuprofen, w porównaniu z paracetamolem, skuteczniej obniża gorączkę w przypadku stosowania pojedynczych dawek
– wydaje się, że ibuprofen i paracetamol mają podobne działanie przeciwgorączkowe w przypadku regularnego przyjmowania
– naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu może skuteczniej obniżać gorączkę u dzieci niż monoterapia
– naprzemienne podawanie paracetamolu i ibuprofenu może zmniejszać dyskomfort dziecka i skracać hospitalizację.
– skuteczność leczenia przeciwgorączkowego nie ma znaczenia rokowniczego.
Leki zmniejszające obrzęk nosa łagodzą dyskomfort związany z przeziębieniem.
Leki przeciwhistaminowe łagodzą objawy zakażenia górnych dróg oddechowych u dorosłych, zwłaszcza w skojarzeniu z lekami zmniejszającymi obrzęk, ale nie potwierdzono tego efektu u dzieci.
Wydaje się, że witamina C minimalnie łagodzi objawy przeziębienia, jednak dostępne wyniki badań są sprzeczne.
Maści z olejkami eterycznymi stosowane na noc mogą łagodzić dolegliwości u małych dzieci.
W przypadku zakażenia wirusem grypy wskazane może być zastosowanie leków przeciwwirusowych (oseltamiwir):
– leczenie należy rozpocząć jak najszybciej u dzieci z potwierdzonym rozpoznaniem grypy lub w przypadku dużego prawdopodobieństwa takiego rozpoznania, a także u dzieci wymagających hospitalizacji, z ciężkim przebiegiem grypy, z powikłaniami, gdy choroba postępuje lub spodziewamy się jej ciężkiego przebiegu
– leczenie przeciwwirusowe można rozważyć u każdego chorego dziecka, również leczonego ambulatoryjnie, z potwierdzoną lub prawdopodobną grypą (sezon zachorowań, kontakt z chorym), jeśli można je rozpocząć w ciągu 48 godzin od wystąpienia objawów choroby.
Metody, które mogą skrócić czas utrzymywania się objawów lub ich nasilenie:
– miód podany przed snem może zmniejszyć częstotliwość i nasilenie kaszlu oraz poprawić jakość snu; wydaje się, że jest skuteczniejszy niż difenhydramina u dzieci z ostrym kaszlem, ale należy go unikać u dzieci <1. roku życia
– niektóre leki homeopatyczne stosowane jako uzupełnienie standardowego leczenia objawowego mogą złagodzić objawy choroby i skrócić czas jej trwania u dzieci z zakażeniami górnych dróg oddechowych przebiegających z gorączką, aczkolwiek autorzy przeglądu Cochrane uznali, że dostępne dowody nie są wystarczające
– potwierdzono, że wyciągi z pelargonii afrykańskiej łagodzą objawy zakażenia układu oddechowego u dzieci chorych na astmę oskrzelową.
Jakość życia:
– uspokajająca rozmowa z lekarzem zwiększa zadowolenie pacjentów z objawami ostrej infekcji ze strony układu oddechowego
– zadowolenie pacjenta w większym stopniu zależy od uspokajającej rozmowy z lekarzem niż od podania antybiotyków.
W przeglądzie Cochrane niestety nie zidentyfikowano badań z randomizacją potwierdzających, że przyjmowanie zwiększonej objętości płynów jest korzystne dla pacjentów z ostrymi zakażeniami dróg oddechowych, jednak można je zalecać.
Płukanie zatok przynosowych może być korzystne w przypadku utrzymywania się ich stanu zapalnego.
Co jest nieskuteczne w leczeniu wirusowego zakażenia górnych dróg oddechowych?
Antybiotyki nie łagodzą objawów przeziębienia, w tym objawów ropnego nieżytu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, ale mogą być korzystne u dzieci z długotrwałym kaszlem.
Beklometazon podawany w nebulizacji nie zmniejsza liczby epizodów świszczącego oddechu w czasie infekcji u małych dzieci z ostrym zakażeniem dróg oddechowych.
Donosowe glikokortykosteroidy nie łagodzą objawów przeziębienia u małych dzieci.
Wydaje się, że leki ziołowe, w tym jeżówka (Echinacea) i chińskie leki ziołowe, nie wpływają na ustępowanie objawów, brakuje bowiem spójnych danych potwierdzających ich korzystne działanie.
Wydaje się, że wczesna adenotomia nie zmniejsza liczby epizodów zakażeń górnych dróg oddechowych ani nie skraca czasu ich trwania w porównaniu z czujnym wyczekiwaniem u dzieci z nawracającymi infekcjami.
Ostatnio Food and Drug Administration (FDA) oraz American Academy of Pediatrics (AAP) wydały ostrzeżenie dotyczące stosowania u dzieci leków przeciwkaszlowych i złożonych „leków na przeziębienie” dostępnych bez recepty (OTC). FDA i AAP zalecają, aby ich w ogóle nie stosować u dzieci ≤2. roku życia, a w wyjątkowych sytuacjach można je podawać dzieciom ≤4 lat. Ostrzeżenie wydano w związku ze zgłoszeniami rzadkich, ale poważnych działań niepożądanych, obejmujących zgony, drgawki, częstoskurcz i zaburzenia świadomości. Pacjentom i opiekunom należy przypomnieć, że preparaty OTC mogą być szkodliwe, jeśli się je przyjmuje zbyt często lub w dawce większej niż zalecana.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej