Jak definiuje się powiększenie węzłów chłonnych krezkowych u dzieci? Jakie jest ich znaczenie kliniczne?

Pytanie nadesłane do Redakcji

W opisie USG brzucha u dzieci często występują powiększone krezkowe węzły chłonne. Samo USG niekiedy wykonuje u dzieci bez objawów lub z nieswoistymi objawami (np. bólem brzucha); pozostałe węzły chłonne są niepowiększone i nie ma innych objawów sugerujących białaczkę lub chłoniaka. Jak obecnie definiuje się powiększenie węzłów chłonnych krezkowych? Jakie jest ich znaczenie kliniczne? Czy mogą wskazywać na inwazję pasożytniczą, nietolerancję pokarmową lub stany zapalne w obrębie jelit?

Odpowiedź

USG –  badanie powszechnie dostępne, proste i szybkie – często wykorzystuje się w procesie diagnostycznym u dzieci z bólem brzucha. USG pozwala wstępnie wykluczyć ostre procesy zapalne lub procesy rozrostowe w obrębie jamy brzusznej, a przy braku zmian – przede wszystkim uspokoić rodziców/opiekunów dziecka.

Zdarza się jednak często, że w USG stwierdzi się drobne, liczne węzły krezkowe. Kryteria rozpoznawania powiększonych węzłów chłonnych nie są jednoznacznie ustalone. Według informacji z różnych publikacji powiększone są węzły chłonne o wymiarach np. >17 mm w osi długiej lub >8 mm w osi krótkiej.

W większości przypadków, o ile w przeprowadzonym wywiadzie i/lub badaniu przedmiotowym dziecka nie stwierdzono niepokojących odchyleń (objawów alarmowych w postaci np. zahamowania przyrostu masy ciała i wzrostu, znacznej utraty masy ciała, biegunki, krwawienia z przewodu pokarmowego, stanów podgorączkowych itd.), zmiany takie wymagają jedynie obserwacji, bez konieczności wykonywania dalszych badań.Pierwotne, ostre powiększenie węzłów chłonnych jest samoograniczającą się jednostką chorobową. Występuje u dzieci i młodzieży <20. roku życia., częściej u chłopców. Zwykle powiększenie węzłów krezki stwierdza się przypadkowo i nie towarzyszą mu inne dolegliwości, choć u części chorych może występować przejściowy, łagodny ból brzucha, ustępujący w ciągu 2–3 tygodni. W USG pojedyncze węzły chłonne krezkowe zlokalizowane są zazwyczaj w prawym dole biodrowym, nie stwierdza się poza tym innych zmian w badaniu obrazowym. Nie ustalono przyczyny występowania tego zjawiska, choć u części dzieci przypisuje mu się tło poinfekcyjne (np. zakażenie wywołane przez bakterie z rodzaju Yersinia). W pierwotnym powiększeniu węzłów chłonnych krezki zlecanie badań dodatkowych nie jest konieczne, a zmiany w USG ustępują w ciągu kilku następnych tygodni.

Dodatkowe zmiany w ścianie jelit – ze zwiększoną perfuzją, obrzękiem ściany ostatniego odcinka jelita krętego (ileum terminale) lub okolicy kątnicy, zwłaszcza z towarzyszącymi objawami uogólnionymi – mogą sugerować przewlekły stan zapalny jelit (np. nieswoiste zapalenie jelit, alergia przebiegająca z zajęciem jelit) i zawsze wymagają bardziej wnikliwej obserwacji dziecka i rozszerzenia procesu diagnostycznego (różnicowanie tab.).

Piśmiennictwo

1. UpToDate: Dietrich Ch.F.: Transabdominal ultrasonography of the small and large intestine. Literature review current through: Jan 2019
2. Karmazyn B., Werner E.A., Rejaie B. i wsp.: Mesenteric lymph nodes in children: what is normal? Pediatr. Radiol., 2005; 35 (8): 774–777
3. Maconi G., Bianchi Porro G.: Ultrasound of the Gastrointestinal Tract. Springer Science & Business Media, 2013
4. Helbling R., Conficconi E., Wyttenbach M. i wsp.: Acute Nonspecific Mesenteric Lymphadenitis: More Than "No Need for Surgery". Biomed Res. Int., 2017; 2017: 9784565