medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
Zagadnienie dotyczące kwalifikacji do uprawiania sportu uregulowano odmiennie. W tym obszarze znajdują zastosowanie odpowiednie unormowania ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie1 i przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie2.
Dla porządku należy dodać, że ustawa ta weszła w życie z dniem 16 października 2010 r. i uchyliła m.in. ustawę z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej3. W konsekwencji straciły moc rozporządzenia wykonawcze wydane na jej podstawie. Ustawa o sporcie zmieniła także inne akty prawne. W szczególności, na mocy jej art. 74., dokonano nowelizacji art. 27, ust. 1 pkt 8 oraz ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych4.
Art. 27 ust. 1 pkt 8 tej ustawy w obecnym brzmieniu stanowi, że świadczenia na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób obejmują wykonywanie badań z zakresu medycyny sportowej, obejmujących dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia, którzy nie otrzymują wynagrodzenia w związku z uprawianiem sportu.
Z kolei ust. 4 zawierał delegację ustawową do wydania rozporządzenia dotyczącego orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu. Według tego przepisu minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, po zasięgnięciu opinii Prezesa Funduszu i Naczelnej Rady Lekarskiej miał określić, w drodze rozporządzenia, tryb orzekania o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników między 21. a 23. rokiem życia, uwzględniając potrzebę szczególnej ochrony zdrowia dzieci i młodzieży. Wejście w życie ustawy o sporcie spowodowało wprowadzenie zmian w nazewnictwie poszczególnych ministerstw. Na gruncie aktualnej regulacji występuje bowiem „minister właściwy do spraw kultury fizycznej” (do tej pory w nazwie tej znajdował się dodatkowo człon „i sportu”). Konieczne było więc dostosowanie terminologii użytej w delegacji ustawowej zawartej w art. 27 ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ponadto w delegacji tej zamieniono dotychczasowy zwrot „do uprawiania określonej dyscypliny sportu” na sformułowanie „do uprawiania danego sportu”. Nowelizacja delegacji ustawowej spowodowała konieczność wydania nowych przepisów wykonawczych. Dotychczas zaś obowiązujące, na podstawie poprzedniego brzmienia tej delegacji, musiały stracić moc. W analizowanym przypadku dotyczyło to rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia5.
Wykonując nową delegację ustawową, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia6. Utrzymało ono zasadniczo rozwiązania ujęte w poprzednim rozporządzeniu. Zgodnie więc z § 1 aktualnego rozporządzenia orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania sportu wydaje się po przeprowadzeniu:
1) wstępnych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia ubiegających się o wydanie tego orzeczenia
2) okresowych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia uprawiających dany sport oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia
3) kontrolnych badań lekarskich dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia uprawiających dany sport oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia, którzy podczas uprawiania danego sportu doznali urazów, w tym urazu głowy, zmian przeciążeniowych, utraty przytomności, porażki przez nokaut lub gdy przebyta inna choroba uniemożliwia im uczestniczenie w zajęciach sportowych lub zawodach sportowych.
Skierowania na badania wstępne wydaje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Wszystkie badania wymienione w § 1 przeprowadza lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej. W przypadku zaś osób niepełnosprawnych badania te może przeprowadzić również lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Jeśli nie jest dostępny lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej, badania może przeprowadzić lekarz posiadający certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej (§ 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia). W wyniku nowelizacji rozporządzenia, która weszła w życie z dniem 1 marca 2019 r.7, dopuszczono możliwość wydawania orzeczeń także przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, dokonującego profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia). Uprawnienie takie posiada więc lekarz wskazany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (omówionym we wcześniejszym pytaniu). Kompetencja ta przysługuje mu jednak tylko wobec dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia (p. pyt. Kto kwalifikuje zawodników uczestniczących we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez Polski Związek Sportowy?). Poza tym, jeśli stwierdzi, że:
1) zakres badań koniecznych do przeprowadzenia w celu dokonania prawidłowej oceny stanu zdrowia i zdolności do uprawiania danego sportu wykracza poza zakres profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia) oraz posiadanej dokumentacji medycznej lub
2) jest to niezbędne w celu dokonania prawidłowej oceny stanu zdrowia i zdolności do uprawiania danego sportu, jest zobligowany wydać skierowanie do lekarza, o którym mowa w § 2 ust. 1 (czyli lekarza specjalisty w dziedzinie medycyny sportowej, a w odniesieniu do niepełnosprawnych – lekarza specjalisty w dziedzinie rehabilitacji medycznej), albo ust. 2 (tj. lekarza posiadającego certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej) – w celu przeprowadzenia badania oraz wydania orzeczenia.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie: „świadczenia te są realizowane w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju ambulatoryjna opieka specjalistyczna w zakresie medycyna sportowa”8.
Lekarz, który przeprowadził badania wymienione w § 1, wydaje następnie orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania danego sportu albo orzeczenie o niezdolności do jego uprawiania. Osoba (albo jej przedstawiciel ustawowy) określona przez lekarza jako niezdolna do uprawiania sportu może złożyć wniosek o ponowne przeprowadzenie badania w celu wydania ostatecznego orzeczenia. W takiej sytuacji badanie przeprowadza lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej w Warszawie. Badanie należy przeprowadzić nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Rozporządzenie wymaga, aby do wniosku dołączyć zakwestionowane orzeczenie lekarskie o niezdolności do uprawiania danego sportu oraz kopię dokumentacji medycznej dotyczącej przeprowadzonych badań.
Dla porządku należy dodać, iż orzeczenia lekarskie, które zostały wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane.
Przypisy
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej