Jakie są aktualne wskazania do stosowania aksetylu cefuroksymu u dzieci?

Cefuroksym jest półsyntetyczną cefalosporyną II generacji. Wprowadzony do lecznictwa w 1987 roku, jego acetoksyetylowy ester, aksetyl cefuroksymu, jest prolekiem skutecznym po podaniu doustnym (w jelicie rozpada się, uwalniając cefuroksym). Antybiotyk obejmuje swoim zakresem działania liczne drobnoustroje, w tym:

• paciorkowce (S. pyogenes grupy A, paciorkowce z grup B, C, F i G), również pneumokoki (S. pneumoniae)

• MSSA, gronkowce koagulazoujemne (S. saprophyticus i in.)

• pałeczki Gram-ujemne (E. coli, H. influenzae*, Klebsiella spp., M. catarrhalis, Proteus mirabilis, Pseudomonas multocida)

• ponadto Arcanobacterium spp. oraz Propionibacterium acnes, bardzo wrażliwa na aksetyl cefuroksymu jest Borrelia burgdorferi.

Wśród wymienionych drobnoustrojów znajdują się najważniejsze czynniki etiologiczne zakażeń dróg oddechowych i tkanek miękkich.

Zgodnie z aktualnymi „Rekomendacjami postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego” (2016) i innymi wytycznymi aksetyl cefuroksymu stosuje się u dzieci >3. miesiąca życia w następujących sytuacjach klinicznych:

• zakażenia dróg oddechowych
  – leczenie skorygowane ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci (nadwrażliwość nienatychmiastowa na penicyliny, gdy nie można podać amoksycyliny lub amoksycyliny z kwasem klawulanowym)
  – ostre bakteryjne zapalenie zatok przynosowych (lek drugiego wyboru w przypadku nadwrażliwości nienatychmiastowej na penicyliny, gdy nie można podać amoksycyliny lub amoksycyliny z kwasem klawulanowym)
  – pozaszpitalne zapalenie płuc u dzieci – empiryczne leczenie skorygowane u dzieci w wieku 5–15 lat (lek drugiego wyboru w przypadku nadwrażliwości nienatychmiastowej na penicyliny, gdy nie można podać amoksycyliny lub ampicyliny)

• zakażenia tkanek miękkich, w tym liszajec zakaźny

• rumień wędrujący (borelioza wczesna miejscowa).

* Należy zwrócić uwagę na dużą różnicę w biodostępności cefuroksymu podawanego pozajelitowo i aksetylu cefuroksymu podawanego doustnie, która przekłada się na stężenie leku w miejscu zakażenia i zakres działania przeciwdrobnoustrojowego. Podstawowa różnica dotyczy działania przeciwko H. influenzae. Zgodnie z danymi KOROUN izolowane w Polsce szczepy tej bakterii stały się oporne na aksetyl cefuroksymu, zachowując wrażliwość na cefuroksym podawany pozajelitowo. Podobna sytuacja może dotyczyć także pneumokoków i Proteus vulgaris. W praktyce oznacza to, że należy unikać stosowania aksetylu cefuroksymu jako leku pierwszego wyboru w leczeniu ostrego zapalenia ucha środkowego, bakteryjnego zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz zapalenia płuc.

Piśmiennictwo

1. The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy, 2017
2. Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A. (red.): Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Warszawa, Narodowy Instytut Leków, 2016
3. KOROUN: Projekt Alexander 2009–2012. www.koroun.edu.pl/pdf/Alex2009-2012wykresy4.pdf
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Zinnat