Jakie leki stosuje się w leczeniu napadu migreny?

Największą skuteczność w leczeniu napadu migrenowego u dzieci wykazują niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i tryptany. Dodatkowo stosuje się także leki przeciwwymiotne i uspokajające. Według wytycznych European Federation of Neurological Societies (EFNS) u dzieci nie należy stosować ergotaminy.

W leczeniu migreny u dzieci w pierwszej kolejności zwykle stosuje się NLPZ, a w przypadku ich nieskuteczności – leki z grupy tryptanów. Wśród NLPZ najskuteczniejszy jest ibuprofen, który u dzieci w wieku 4–16 lat podaje się w dawce 10 mg/kg mc. W przypadku nieskuteczności pierwszej dawki można ją powtórzyć po upływie 4–6 h. Należy jednak pamiętać, że ibuprofenu nie powinno się podawać więcej niż 4 razy/24 h (maks. dawka dobowa 40 mg/kg mc.).

W kilku badaniach potwierdzono także skuteczność paracetamolu, jednak jest ona mniejsza od skuteczności ibuprofenu. Dawka początkowa paracetamolu wynosi 15 mg/kg mc. (maks. dawka 1000 mg). Kolejną dawkę tego leku można podać po upływie 2–4 godzin.

Należy pamiętać, że nadmierne stosowanie NLPZ lub paracetamolu (>15 tabl./mies.) przez >3 miesiące zwiększa ryzyko bólu głowy związanego z nadużywaniem leków.

Zastosowanie tryptanów, czyli agonistów receptora 5-HT1B/1D, przyniosło duży postęp w leczeniu migreny. Tryptany oddziałują na kompleks trójdzielno-naczyniowy i wywierają wybiórczy wpływ na obkurczenie naczyń mózgowych. Leki z tej grupy są powszechnie stosowane, często poza rejestracją, i wydają się być skuteczne w leczeniu napadów migreny u dzieci i młodzieży. Tryptany są dostępne w postaci donosowej, doustnej oraz do podskórnych wstrzyknięć. Według American Academy of Neurology (AAN) sumatryptan podawany donosowo w dawce 5–20 mg u dzieci w wieku 12–17 lat był najskuteczniejszym lekiem z grupy tryptanów i zarazem najskuteczniejszą postacią tego leku. Należy pamiętać, że podawanie sumatryptanu znacznie zmniejsza światłowstręt i fonofobię. Do najczęstszych działań niepożądanych po donosowym zastosowaniu sumatryptanu należy zaburzenie smaku. Początkowa doustna dawka sumatryptanu u młodzieży wynosi 25 mg. Jej wielkość należy dostosować indywidualnie do maksymalnej jednorazowej dawki, która u młodszych nastolatków wynosi 50 mg, a u starszych nastolatków 100 mg. Kolejną dawkę sumatryptanu można podać po 2 h, przy czym dawka sumaryczna nie powinna przekraczać 200 mg/24 h.

Pozytywne efekty obserwowano także po doustnym zastosowaniu innych tryptanów, takich jak zolmitryptan (2,5 mg), rizatryptan (5–10 mg), almotryptan (12,5 mg) i eletriptan (40 mg). Wyniki badania Ho i wsp. skłoniły Food and Drug Administration (FDA) do rejestracji rizatryptanu do leczenia migreny u dzieci w wieku 6.–17. roku życia (w Stanach Zjednoczonych). Food and Drug Administration (FDA) zaakceptowało także stosowanie w migrenie almotryptanu, zolmitraptanu w sprayu do nosa oraz terapię łączoną sumatryptanu z naproksenem od 12. roku życia. Tryptanów nie należy natomiast stosować w leczeniu migreny hemiplegicznej i migreny z aurą z pnia mózgu. Większość badań dotyczących skuteczności tryptanów przeprowadzono u dorosłych. Wykazano, że około 30–40% z nich nie odpowiada na leczenie tryptanami. Rejestracja tryptanów w leczeniu migreny u dzieci często jest ograniczona, ponieważ wiele z nich odpowiada na podanie placebo (ok. 50%).

Tryptany dostępne w Polsce są zarejestrowane do stosowania >18. roku życia, choć często podaje się je poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label). Sumatryptan w postaci donosowej jako jedyny lek z grupy tryptanów uzyskał pozytywną rekomendację AAN w terapii napadu migreny u dzieci.

Brak odpowiedzi lub niedostateczna odpowiedź na jeden z tryptanów nie wyklucza skuteczności innych leków z tej grupy, jednak w praktyce nie stosuje się kilku tryptanów jednocześnie.

Piśmiennictwo

1. Evers S., Afra J., Frese A. i wsp.: EFNS guideline on the drug treatment of migraine – revised report of an EFNS task force. Eur. J. Neurol., 2009; 16 (9): 968–981
2. Boćkowski L., Sobaniec W., Steinborn B.: Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w schorzeniach układu nerwowego u dzieci i młodzieży. Bóle głowy. Lublin, biFolium, 2013: 127–135
3. Damen L., Bruijn J.K., Verhagen A.P. i wsp.: Symptomatic treatment of migraine in children: a systematic review of medication trials. Pediatrics, 2005; 116 (2): e295–e302
4. Richer L., Billinghurst L., Linsdell M.A. i wsp.: Drugs for the acute treatment of migraine in children and adolescents. Cochrane Database Syst. Rev., 2016; 4: CD005220
5. Hershey A.D.: Current approaches to the diagnosis and management of paediatric migraine. Lancet Neurol., 2010; 9 (2): 190–204
6. Boćkowski L.: Bóle głowy u dzieci – co nowego 2015? Neurologia Dziecięca, 2015; 24 (49): 31–37
7. Lewis D., Ashwal S., Hershey A. i wsp.: Practice parameter: pharmacological treatment of migraine headache in children and adolescents: report of the American Academy of Neurology Quality Standards Subcommittee and the Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology, 2004; 63 (12): 2215–2224
8. Evers S.: The efficacy of triptans in childhood and adolescence migraine. Curr. Pain Headache Rep., 2013; 17 (7): 342
9. Mack K.J.: Acute treatment of migraine in children. 2018. www.uptodate.com/contents/acute-treatment-of-migraine-in-children
10. Ho T.W., Pearlman E., Lewis D. i wsp.: Efficacy and tolerability of rizatriptan in pediatric migraineurs: results from a randomized, double-blind, placebo-controlled trial using a novel adaptive enrichment design. Cephalalgia: Intern. J. Headache, 2012; 32 (10): 750–765
11. Flicinski J., Steinborn B.: Rzadki przypadek migreny u nastolatka. Propozycja diagnostyki różnicowej i algorytmu postępowania. Analiza Przypadków Pediatria, 2017; 4: 13–20