Jakie są objawy nietolerancji laktozy u niemowląt? Jak postępować z niemowlęciem, u którego podejrzewa się nietolerancję laktozy?

Objawy nietolerancji laktozy w pierwszych miesiącach życia wynikają przede wszystkim z niedostosowania aktywności laktazy (enzymu powstającego na szczytach enterocytów) do ilości laktozy obecnej w pokarmie spożywanym przez dziecko – mechanizm tej postaci nietolerancji pokarmowej jest niealergiczny.

Nietolerancja laktozy towarzysząca dzieciom w okresie wczesnoniemowlęcym zazwyczaj ma charakter przejściowy i jest wtórna do ilościowego przeciążenia laktozą. Najczęściej obserwuje się ją w pierwszych tygodniach życia u niemowląt karmionych piersią na żądanie. Niemowlęta te świetnie przybierają na masie i długości ciała, jednak po każdym karmieniu oddają luźne, strzelające, pieniste stolce o niskim pH, co budzi niepokój opiekunów dziecka. Tylko w sporadycznych przypadkach konieczna jest zmiana sposobu karmienia dziecka ze względu na nasilenie objawów. Zazwyczaj wytłumaczenie istoty problemu oraz zmiana techniki karmienia (wydłużenie czasu między karmieniami i nauka ściągania przez dziecko do końca pokarmu z jednej piersi, ponieważ druga część pokarmu kobiecego zawiera tłuszcz, który daje dłuższe poczucie nasycenia i niemowlę nie żąda tak szybko ponownego przystawienia do piersi) przynosi pożądaną poprawę funkcjonowania niemowlęcia.

U dzieci karmionych preparatem mleka modyfikowanego z bardzo nasilonymi objawami można spróbować zastosować przejściowo – na okres kilku tygodni – mieszankę ze zmniejszoną zawartością laktozy.

Wtórna nietolerancja laktozy u niemowląt może towarzyszyć procesom, w których dochodzi do uszkodzenia kosmków enterocytów, na przykład w przebiegu ciężkiej infekcji przewodu pokarmowego (wirusowej, bakteryjnej lub pasożytniczej) – to rzadkie powikłanie wymaga przejściowego zastosowania diety bezlaktozowej, zwykle na okres 4–6 tygodni, niezbędny do regeneracji uszkodzonych kosmków.

Do wtórnej przejściowej nietolerancji laktozy może też dochodzić w przebiegu ciężkiej alergii na białka mleka krowiego (ABMK) z towarzyszącą enteropatią. W takich przypadkach oprócz częstych, wsiąkających, luźnych stolców dominującym objawem jest także znaczące zwolnienie lub całkowite zahamowanie przyrostu masy ciała niemowlęcia. Postępowaniem z wyboru jest wprowadzenie diety z wyłączeniem białka mleka krowiego (BMK) (dieta bezmleczna u matki karmiącej lub hydrolizat o znacznym stopniu hydrolizy białka, lub mieszanka elementarna). Jednak według World Allergy Organization (WAO), nawet u takich dzieci po ustąpieniu ostrych objawów i wyrównaniu niedoborów zaleca się mieszankę mleczną z dodatkiem laktozy, ponieważ stanowi ona ważne źródło energii, ma właściwości prebiotyczne i jest niezbędna w procesie wchłaniania wapnia.

Piśmiennictwo

1. Heine R.G., AlRefaee F., Bachina P. i wsp.: Lactose intolerance and gastrointestinal cow’s milk allergy in infants and children – common misconceptions revisited. WAO J., 2017; 10: 41
2. Groetch M., Nowak-Wegrzyn A.: Practical approach to nutrition and dietary intervention in pediatric food allergy. Pediatr. Allergy Immunol., 2013; 24: 212–221
3. Fiocchi A., Brozek J., Schünemann H. i wsp.; World Allergy Organization (WAO) Special Committee on Food Allergy: World Allergy Organization (WAO) Diagnosis and rationale for action against cow’s milk allergy (DRACMA) guidelines. Pediatr. Allergy Immunol., 2010; 21 (21): 1–125
4. Luyt D., Ball H., Makwana N. i wsp.: Standards of Care Committee (SOCC) of the British Society for Allergy and Clinical Immunology (BSACI). BSACI guideline for the diagnosis and management of cow’s milk allergy. Clin. Exp. Allergy, 2014; 44: 642–672