Wskazania do empirycznego stosowania IPP u dzieci są ograniczone (p. tab. 1.).
Zgodnie z wytycznymi NASPGHAN i ESPGHAN, IPP stosuje się w ramach leczenia empirycznego u dzieci z typowymi objawami GERD (zgaga, ból zamostkowy).
Natomiast IPP nie należy stosować u:
dzieci z pozaprzełykowymi objawami sugerującymi GERD (np. kaszel, świszczący oddech, astma oskrzelowa)
bardzo niespokojnych niemowląt
niemowląt z regurgitacjami lub wymiotami bez objawów alarmowych.
Empiryczna eradykacja zakażenia Helicobacter pylori (bez wykonania endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego) jest wskazana wyłącznie u dzieci z przewlekłą plamicą małopłytkową. Przewlekły ból brzucha u dzieci nie jest wskazaniem do diagnostyki i leczenia zakażenia H. pylori.
Zwyczajowo IPP stosuje się u pacjentów hospitalizowanych na oddziale intensywnej terapii (OIT) w celu zapobiegania krwawieniom z górnego odcinka przewodu pokarmowego spowodowanego wrzodem stresowym. W systematycznym przeglądzie piśmiennictwa z metaanalizą badań z randomizacją, dotyczącym oceny skuteczności różnych środków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego (sukralfat, ranitydyna, famotydyna, omeprazol) u dzieci hospitalizowanych na OIT, wykazano, że wszystkie te interwencje oceniane łącznie zmniejszają ryzyko krwawienia u dzieci o około połowę (2 badania, 300 uczestników; ryzyko względne: 0,41 [95% CI: 0,19–0,91]). Niestety tylko w 1 badaniu oceniono efekt omeprazolu, jednak nie wykazano w nim skuteczności tego leku w profilaktyce krwawienia z przewodu pokarmowego. Podkreślenia wymaga fakt, że dane z badań klinicznych są bardzo skąpe i aktualnie nie pozwalają na rzetelną ocenę bilansu korzyści i ryzyka ze stosowania omeperazolu w tym wskazaniu u dzieci.
Według autorów kryteriów rzymskich IV stosowanie IPP można rozważyć wyłącznie u dzieci w wieku 4–18 lat z dyspepsją czynnościową przebiegającą w postaci bólu w nadbrzuszu. Pacjent powinien spełniać następujące kryteria:
występowanie uciążliwego (zakłócającego codzienne funkcjonowanie) bólu lub pieczenia w nadbrzuszu przynajmniej przez 4 dni w miesiącu
ból nie jest uogólniony i nie lokalizuje się w innych częściach brzucha lub w klatce piersiowej, a także nie ulega złagodzeniu po oddaniu stolca lub gazów.
Należy jednak zauważyć, że zalecenia te oparte są na danych naukowych o bardzo słabej jakości, dlatego autorzy ostatnio opublikowanego przeglądu piśmiennictwa uważają, że aktualnie nie są one wystarczające, aby uzasadniać stosowanie IPP w dyspepsji czynnościowej u dzieci. Inne postaci czynnościowego bólu brzucha nie stanowią wskazania do empirycznego leczenia za pomocą IPP.
IPP stosuje się rutynowo w przypadku podejrzenia krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (ze zmian w obrębie błony śluzowej przełyku, żołądka lub dwunastnicy). Zalecenia European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) wskazują, że zastosowanie IPP zmniejsza ryzyko nawrotu krwawienia z wrzodu i konieczność transfuzji krwi, a także skraca czas trwania hospitalizacji.
W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki IPP są zarezerwowane dla dzieci z objawami zaburzeń wchłaniania mimo leczenia enzymami trzustkowymi w odpowiednich dawkach. IPP nie stosuje się w ostrym zapaleniu trzustki.
Nie ma danych na temat ryzyka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego u dzieci przewlekle leczonych niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). IPP zaleca się u dorosłych przewlekle leczonych NLPZ w dużych dawkach, z niepowikłanym wrzodem trawiennym w wywiadzie, równocześnie otrzymujących glikokortykosteroidy lub antykoagulanty.
W niektórych ośrodkach stosuje się IPP w oparzeniu przełyku środkami chemicznymi. Nie ma jednak żadnych badań, które potwierdzałyby skuteczność takiego postępowania. W aktualnych wytycznych ESGE i ESPGHAN nie ma informacji na temat takiego postępowania.
Stosując IPP, należy pamiętać, że ich dawka zależy od wskazania (tab. 2.).
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej