Czy stosowanie glikokortykosteroidów w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych nie osłabi odporności i nie pogorszy stanu chorego?

Krótkotrwała glikokortykosteroidoterapia (w leczeniu bakteryjnego ZOMR stosuje się deksametazon przez 2–4 dni) nie wpływa istotnie na odporność, natomiast udowodniono korzyści z jej stosowania w postaci zmniejszenia odsetka chorych na ZOMR o etiologii Haemophilus influenzae typu b z upośledzeniem słuchu.

Z tych oraz późniejszych badań wynika, że dzięki łagodzeniu stanu zapalnego GKS mogą zmniejszać ryzyko rozwoju także pozostałych powikłań bakteryjnego ZOMR o zróżnicowanej etiologii.

Z dotychczasowych obserwacji wynika, że stan zapalny w ośrodkowym układzie nerwowym w przebiegu bakteryjnego ZOMR uszkadza neurony, zwiększa ryzyko rozwoju trwałych powikłań i zgonu. Z przeglądu badań wynika, że GKS mogą zmniejszać śmiertelność noworodków. Korzyści ze stosowania GKS wykazano także w badaniach na zwierzętach. Warto też pamiętać o przeciwobrzękowym działaniu deksametazonu (obrzęk mózgu jest stanem zagrożenia życia). Ponieważ to antybiotyki odgrywają decydującą rolę w ograniczaniu neuroinfekcji (śmiertelność w pneumokokowym ZOMR bez leczenia wynosi 100%), a znaczenie odporności chorego jest mniej istotne, zdecydowanie ważniejsze jest unikanie rozwoju powikłań.

Podsumowując, korzyści ze stosowania GKS przewyższają potencjalne ryzyko działań niepożądanych i zaleca się je jako standardowy element leczenia bakteryjnego ZOMR o etiologii H. influenzae, pneumokokowej oraz leczenia empirycznego w podejrzeniu bakteryjnego ZOMR.

Piśmiennictwo

1. Kim K.S.: Acute bacterial meningitis in infants and children. Lancet Infect. Dis., 2010; 10 (1): 32–42
2. Le Saux N., Canadian Paediatric Society, Infectious Diseases and Immunization Committee: Guidelines for the management of suspected and confirmed bacterial meningitis in Canadian children older than one month of age. Paediatr. Child Health, 2014; 19 (3): 141–152
3. Chávez-Bueno S., McCracken G.H. Jr: Bacterial meningitis in children. Pediatr. Clin. North Am., 2005; 52 (3): 795–810
4. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Meningitis (bacterial) and meningococcal septicaemia in under 16s: recognition, diagnosis and management. NICE, 2015: CG102
5. Tunkel A.R., Hartman B.J., Kaplan S.L. i wsp.: Infectious Diseases Society of America (IDSA) practice guidelines for the management of bacterial meningitis. Clin. Infect. Dis., 2004; 39 (9): 1267–1284
6. Ogunlesi T.A., Odigwe C.C., Oladapo O.T.: Adjuvant corticosteroids for reducing death in neonatal bacterial meningitis. Cochrane Database Syst. Rev., 2015; (11): CD010435
7. Brouwer M.C., McIntyre P., Prasad K. i wsp.: Corticosteroids for acute bacterial meningitis. Cochrane Database Syst. Rev., 2015; (9): CD004405
8. Chávez-Bueno S., McCracken G.H. Jr: Bacterial meningitis in children. Pediatr. Clin. North Am., 2005; 52 (3): 795–810