Jakie metody stosuje się w badaniach molekularnych u pacjentów z nerwiakowłókniakowatością typu 1?

27-04-2021
dr n. med. Marek Karwacki
Centrum Koordynowanej Opieki Medycznej nad pacjentami z neurofibromatozami i pochodnymi im RASopatiami UCK DSK WUM, Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Poza klasyczną techniką sekwencjonowania genomowego DNA metodą Sangera (wykrywa 60–90% zmian), która jest trudna i aktualnie niemal niestosowana, obecnie wykorzystujemy jej modyfikacje, na przykład z zastosowaniem jako matrycy reakcji informacyjnego RNA zamiast genomowego DNA (wykrywa >95% zmian) oraz przede wszystkim sekwencjonowanie następnej generacji (NGS) z różnymi modyfikacjami (czułość zależy od metody badania i rodzaju stosowanego materiału genomowego).

Technika wielogenowego panelu NGS poza oceną genu Nf1 w trakcie jednej reakcji (w jednej cenie) umożliwia także analizę innych genów szlaku RAS-MAP-kinazowego (zwłaszcza SPRED-1) oraz genów związanych z nakładaniem się fenotypowych cech różnych chorób, w tym na przykład NF-2 oraz odpowiedzialnych za NF-3 i CMMRD.

W przypadku delecyjnych postaci NF-1 metoda NGS nie wnosi istotnych informacji. U chorych, u których nie zidentyfikowano mutacji w Nf1 spełniających kryteria NIH, poszukuje się delecji (mikrodelecji) z zastosowaniem metody MLPA (Multiplex Ligation-dependent Probe Amplification [wykrywa ok. 5% zmian]) lub innych, opracowanych specjalnie w celu wykrywania genomowych delecji lub duplikacji.

Badania cytogenetyczne (zwłaszcza metodą FISH [fluorescencyjna hybrydyzacja in situ]) mają zastosowanie u około 1% chorych z NF-1, najczęściej o ciężkim przebiegu i z ujemnymi wynikami wymienionych badań z powodu utraty wielu par zasad (gen Nf1 z przyległymi).

Piśmiennictwo

  1. National Institutes of Health Consensus Development Conference Statement. Neurofibromatosis. Conference statement. National Institutes of Health Consensus Development Conference. Arch. Neurol., 1988; 45: 575–578
  2. Gutmann D.H., Ferner R.E., Listernick R.H. i wsp.: Neurofibromatosis type 1. Nat. Rev. Dis. Primers, 2017; 3: 17 004
  3. Karaconji T., Whist E., Jamieson R.V. i wsp.: Neurofibromatosis type 1: review and update on emerging therapies. Asia Pac. J. Ophthalmol. (Phila), 2019; 8 (1): 62–67
  4. Upadhyaya M., Huson S.M., Davies M. i wsp.: An absence of cutaneous neurofibromas associated with a 3-bp inframe deletion in exon 17 of the NF1 gene (c.2970–2972 delAAT): evidence of a clinically significant NF1 genotype-phenotype correlation. Am. J. Hum. Genet., 2007; 80: 140–151
  5. Burkitt Wright E.M., Sach E., Sharif S. i wsp.: Can the diagnosis of NF1 be excluded clinically? A lack of pigmentary findings in families with spinal neurofibromatosis demonstrates a limitation of clinical diagnosis. J. Med. Genet., 2013; 50: 606–613
  6. Karwacki M.: Małe dziecko ze skórnymi plamami koloru kawy z mlekiem: kogo, dlaczego, kiedy i gdzie powinien skierować lekarz pediatra lub lekarz POZ. Stand. Med. Pediatr., 2019; 16: 53–67

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej