Jaką diagnostykę można zaproponować 17-letniej pacjentce z męczliwością, osłabieniem, przewlekłą małopłytkowością, bólem pleców i kończyn górnych oraz niedowagą?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jaką diagnostykę można zaproponować 17-letniej pacjentce z męczliwością, osłabieniem, przewlekłą małopłytkowością (w granicach 100–140 000/mm³), bólem pleców i kończyn górnych oraz niedowagą (174 cm, 53 kg)? Czy pacjentkę należy skierować do poradni reumatologicznej?

Odpowiedź

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Smolewska
Klinika Kardiologii i Reumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Wiek, płeć, osłabienie, męczliwość, ból kostno-stawowy i ewentualnie małopłytkowość mogą wskazywać na chorobę tkanki łącznej, fibromialgię oraz toczącą się lub przebytą infekcję (np. borelioza, zakażenie wirusem Epsteina i Barr). W opisanej sytuacji należy także wykluczyć zaburzenia odżywiania. W pierwszej kolejności należy uzupełnić wywiad o występowanie takich objawów, jak wypadanie włosów, nawracające afty w jamie ustnej, osutki skórne, nadwrażliwość na słońce, brak łaknienia, czas utrzymywania się dolegliwości oraz wywiad rodzinny. Ważne jest dokładne badanie przedmiotowe ze zwróceniem uwagi na stan odżywienia (obecny i w przeszłości), a także tkliwość palpacyjną miejsc zgłaszanych jako bolesne.

Należy zacząć od podstawowej diagnostyki w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i wykonać:

• morfologię z liczbą płytek – ważne jest, aby przed wykonaniem oznaczenia dokładnie wymieszać próbkę, krew warto pobrać do probówki zawierającej cytrynian sodu lub ocenić metodą Fonio* (czasami płytki zlepiają się, tworząc makropłytki, które – zliczane automatycznie – mogą wskazywać na mniejszą liczbę niż wynosi w rzeczywistości)
• CRP
• OB
• TSH
• badanie ogólne moczu.

Dodatni wywiad, nieprawidłowe wyniki badań lub przewlekanie się dolegliwości stanowią wskazanie do skierowania pacjentki na konsultację reumatologiczną w celu ewentualnego rozszerzenia diagnostyki.

* Metoda ta polega na wyliczeniu liczby płytek krwi, jaka przypada na 1000 erytrocytów w ręcznym rozmazie krwi obwodowej. Znając stężenie erytrocytów, wylicza się orientacyjne stężenie płytek krwi – przyp. red.