Niektórzy rodzice stosują u niemowląt z kolką niemowlęcą katetery doodbytnicze. Czy takie postępowanie jest skuteczne i bezpieczne?

05-12-2022
dr hab. n. med. Andrea Horvath
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Kolka niemowlęca występuje u 20–25% niemowląt do 5. miesiąca życia. Ze względu na charakter objawów – napadowy nieukojony płacz bez żadnych innych towarzyszących objawów – budzi u rodziców lub opiekunów dziecka niepokój. To sprawia, że poszukują oni nowych rozwiązań terapeutycznych, często polecanych na forach internetowych lub reklamowanych w internecie i czasopismach dla rodziców, a do takich należą m.in. modne obecnie i często stosowane katetery doodbytnicze.

Etiologia kolki jest złożona i trudno krótko zdefiniować jej przyczyny. Aktualnie podkreśla się niedojrzałość czynnościową i neurohormonalną przewodu pokarmowego, nadwrażliwość trzewną, alergię na pokarmy oraz zaburzenia składu mikrobioty jelitowej. Taka heterogenność etiologii i patomechanizmu sprawia, że w leczeniu stosuje się różne metody radzenia sobie z kolką niemowlęcą, począwszy od interwencji farmakologicznych i dietetycznych, aż po osteopatię i akupunkturę (tab.). Zdecydowana większość tych interwencji nie ma jednak potwierdzonej skuteczności w leczeniu kolki niemowlęcej.

W piśmiennictwie brak jest badań oceniających skuteczność stosowania kateterów doodbytniczych w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego u niemowląt, w tym w kolce niemowlęcej. Nie oceniono także bezpieczeństwa i odległych następstw takiej manipulacji (np. wpływu tej interwencji na naturalny odruch wypróżniania). Wydaje się zatem, że nie ma racjonalnych przesłanek do stosowania tego typu interwencji w zaburzeniach czynnościowych okresu niemowlęcego.

Z praktycznego punktu widzenia katetery doodbytnicze mogą być doraźnie pomocne w wyjątkowych sytuacjach u niemowląt z zaburzonym rytmem wypróżnień, w tym u najmłodszych niemowląt:

  • 1.–2. miesiąca życia z przejściową nietolerancją laktozy, gdy dziecko karmione piersią na żądanie oddaje od kilku do kilkunastu kwaśnych (niskie pH) stolców na dobę, prowadzących do podrażnienia skóry wokół odbytu – doraźna ewakuacja nadmiaru treści jelitowej poprzez użycie katetera z odpowiednią pielęgnacją dziecka pozwala na szybkie wygojenie się podrażnień; zazwyczaj bardziej uregulowany rytm karmień sprawia, że objawy szybko mijają;

  • <4. miesiąca życia z tendencją do retencji stolca i zaparcia, karmionych piersią – można w pierwszej kolejności zastosować dietę hypoalergenową u matki karmiącej (z eliminacją białek mleka krowiego) – brak poprawy zmusza niekiedy do doraźnego zastosowania czopka glicerynowego, miniwlewki lub katetera. Dywulsja odbytu przy takich manipulacjach pozwala na ewakuację zalegających mas stolca. Jeśli jednak objawy retencji i zaparcia stolca utrzymują się, warto skorzystać z konsultacji gastrologicznej, aby nie przeoczyć żadnej poważniejszej przyczyny takich dolegliwości.

Podsumowując, nie ma danych naukowych, aby katetery doodbytnicze łagodziły przebieg zaburzeń czynnościowych u najmłodszych pacjentów, w tym kolki niemowlęcej. Wydaje się, że ich doraźnie stosowanie – tak jak wiele innych tego typu interwencji – pomaga rodzicom lub opiekunom przetrwać najbardziej niespokojny pierwszy okres życia małego człowieka, do czasu samoistnej remisji objawów.

Piśmiennictwo

  1. Benninga M.A., Faure C., Hyman P.E. i wsp.: Childhood functional gastrointestinal disorders: neonate/toddler. Gastroenterology, 2016; 150: 1443–1455.e2
  2. Hemmi M.H., Wolke D., Schneider S.: Associations between problems with crying, sleeping and/or feeding in infancy and long-term behavioral outcomes in childhood: a meta-analysis. Arch. Dis. Child., 2011; 96 (7): 622–629
  3. Vandenplas Y., Benninga M., Broekaert I. i wsp.: Functional gastro-intestinal disorder algorithms focus on early recognition, parental reassurance and nutritional strategies. Acta Paediatr., 2016; 105 (3): 244–252

 

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej