Czy zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka na potrzeby orzekania o kształceniu specjalnym lub niepełnosprawności może wystawić lekarz przed egzaminem specjalizacyjnym z pediatrii?

Orzekanie o niepełnosprawności odbywa się na podstawie przepisów rozdz. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 573 z późn. zm.) oraz § 6 ust. 2 w zw. z § 3 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r., poz. 857). Rozporządzenie wymaga załączenia do wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dokumentacji medycznej oraz zaświadczenia lekarskiego zawierającego opis stanu zdrowia pacjenta wydanego przez lekarza (nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku), pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko; a w przypadku osoby, która ukończyła 16. rok życia, także rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań pomocniczych, wydanego przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się aktualnie taka osoba.

Z przytoczonych wyżej przepisów nie wynika obowiązek wydania zaświadczenia przez lekarza specjalistę, tzn. że nie ma przeszkód prawnych, aby takie zaświadczenie wydał lekarz po zakończeniu szkolenia specjalizacyjnego, lecz jeszcze przed egzaminem specjalizacyjnym z pediatrii (np. lekarz wykonujący zawód w POZ może wydać zaświadczenie o stanie zdrowia pacjentów zadeklarowanych w danym POZ, nawet jeśli aktualnie się u niego nie leczą). Zaświadczenie lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, zawierające opis jego stanu zdrowia przedstawia się – wraz z wnioskiem o wydanie orzeczenia – powiatowemu zespołowi do spraw orzekania o niepełnosprawności, gdzie lekarz specjalista będący członkiem zespołu orzekającego ocenia stan zdrowia pacjenta (m.in. kierując je w razie potrzeby na odpowiednie badania specjalistyczne).

Lekarz będący członkiem powiatowego zespołu i wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności powinien posiadać nie tylko prawo wykonywania zawodu, lecz także tytuł specjalisty lub specjalizację co najmniej I stopnia w jednej z dziedzin mających zastosowanie w procesie orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (wymagane kwalifikacje określa § 21 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności). Członkowie powiatowego zespołu, po odbyciu przeszkolenia i zdaniu testu sprawdzającego oraz spełnieniu wymogów określonych przepisami prawa, otrzymują od wojewody zaświadczenie uprawniające do orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (na podstawie § 23 rozporządzenia Ministra z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności).

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych. Orzeczenie takie określa zalecane formy kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia niepełnosprawności intelektualnej (art. 127 ust. 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 1082 z późn. zm.). Skład i tryb powołania zespołów orzekających określa § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. poz. 1743 z późn. zm.). Z treści § 6 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. wynika, że jeżeli do wydania orzeczenia lub opinii jest niezbędna informacja o stanie zdrowia dziecka lub ucznia, wnioskodawca dołącza do wniosku odpowiednie zaświadczenie wydane przez lekarza. W przypadku wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego albo orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania wnioskodawca dołącza zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka lub ucznia wydane przez lekarza specjalistę lub lekarza POZ1 na podstawie dokumentacji medycznej leczenia specjalistycznego (na podstawie § 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r.). W przypadku ucznia szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe do wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania wnioskodawca dołącza zaświadczenie wydane przez lekarza medycyny pracy określające możliwość dalszego kształcenia w zawodzie (na podstawie § 6 ust. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r.).

Piśmiennictwo

1. Lekarzem POZ jest m.in. lekarz, który posiada specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii – zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz. U. z 2022 r., poz. 1876).