Które objawy alarmowe wskazują, że polidypsja i wielomocz u dziecka mogą mieć przyczynę organiczną?

Wielomocz i polidypsja zgłaszane przez rodziców dziecka często są subiektywnym odczuciem, a nie obiektywnym objawem, dlatego nie można się opierać wyłącznie na wywiadzie. Zawsze należy poprosić o obiektywną ocenę ilości przyjmowanych i wydalanych płynów.

Ważne jest również badanie przedmiotowe. Dziecko z objawami alarmowymi, takimi jak odwodnienie oraz nieprawidłowy zapach wydychanego powietrza (jabłek, acetonu), należy pilnie skierować do szpitala z podejrzeniem ketonowej kwasicy cukrzycowej. Towarzyszące wielomoczowi i polidypsji zmniejszenie masy ciała może wskazywać na nierozpoznaną cukrzycę. Należy też zwrócić uwagę na pojawienie się objawów, których wcześniej nie było (np. moczenie nocne u dziecka, które już kontrolowało mikcje podczas snu nocnego lub nykturia u starszych dzieci). Moczenie nocne, występujące ponownie po okresie kontrolowania mikcji, może być związane z powoli i podstępnie rozwijającym się guzem zlokalizowanym w okolicy podwzgórza albo przysadki, a także z poważnym urazem ośrodkowego układu nerwowego, jednak w takim przypadku dziecko trafia bezpośrednio na oddział neurochirurgii.

Do innych niepokojących objawów należy pojawienie się zeza, ubytków pola widzenia, bólu głowy i/lub porannych wymiotów. Ważne jest również zwrócenie uwagi na objawy zaburzeń hormonalnych, czyli zahamowanie wzrastania, zaburzenia dojrzewania i funkcji nadnerczy.

Podstawowe badania laboratoryjne (badanie ogólne moczu, jonogram, stężenie glukozy, kreatyniny i mocznika w surowicy) pozwalają wykluczyć zakażenie dróg moczowych, zaburzenia jonowe, cukrzycę oraz zaburzenia czynności nerek jako przyczynę wielomoczu.

Piśmiennictwo

1. Dabrowski E., Kadakia R., Zimmerman D.: Diabetes insipidus in infants and children. Best Pract. Res. Clin. Endocrinol. Metab., 2016; 30 (2): 317–328
2. Gubbi S., Hannah-Shmouni F., Koch C.A., Verbalis J.G.: Diagnostic testing for diabetes insipidus. (W:) Feingold K.R., Anawalt B., Boyce A. i wsp.: Endotext [Internet]. South Dartmouth (MA), MDText.com, Inc., 2000
3. Mahon M., Amaechi G., Slattery F. i wsp.: Fifteen-minute consultation: polydipsia, polyuria or both. Arch. Dis. Child. Educ. Pract. Ed., 2019; 104 (3): 141–145