Jakie są przyczyny i kryteria diagnostyczne polidypsji psychogennej?

16-05-2023
prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Tendera
Katedra i Klinika Pediatrii i Endokrynologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
dr hab. n. med. Agnieszka Zachurzok
Katedra i Klinika Pediatrii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Przyczyny polidypsji psychogennej są takie same jak innych zaburzeń psychicznych u dzieci. Mogą to być problemy rodzinne, takie jak rozwód rodziców, przeprowadzka, zmiana szkoły, pojawienie się drugiego dziecka w domu, które staje się centrum uwagi rodziców. Kluczowe znaczenie ma identyfikacja czynnika odpowiedzialnego za wystąpienie polidypsji.

W rozpoznaniu polidypsji psychogennej pomocny może być wywiad wskazujący, że dziecko pije bardzo dużo, ale tylko w ciągu dnia, nie występuje u niego nykturia i przesypia ono całą noc. Wiele dzieci z polidypsją psychogenną pije w nadmiarze tylko wybrany rodzaj napoju (kompot, sok, napoje gazowane), ale odmawia picia wody. W niektórych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie pełnej diagnostyki różnicowej polidypsji, a tło psychogenne rozpoznaje się po wykluczeniu innych przyczyn.

W podstawowych badaniach laboratoryjnych u dziecka z polidypsją psychogenną stwierdza się:

  • wielomocz z małym ciężarem właściwym i osmolalnością moczu,

  • prawidłową lub nieznacznie zmniejszoną osmolalność surowicy,

  • prawidłowe stężenie sodu w surowicy (na dolnej granicy normy).

W teście odwodnienia (zagęszczania moczu [p. Co to jest test odwodnienia (zagęszczania moczu) i jak go przeprowadzić u dziecka z wielomoczem? – przyp. red.]) stwierdza się nieznaczne zmniejszenie masy ciała i nieznaczne zwiększenie osmolalności osocza (tab.). Osmolalność moczu zwiększa się natomiast po ograniczeniu objętości przyjmowanych płynów. Ze względu na długotrwałą diurezę wodną rdzeń nerek może być wypłukany z jonów tworzących w nim gradient, a w związku z supresją wydzielania wazopresyny zwiększenie osmolalności moczu może nie być tak wyraźne jak u osób bez polidypsji. W drugiej fazie testu, po padaniu desmopresyny, osmolalność moczu już się nie zwiększa.

Jeżeli problem nie jest bardzo nasilony, a lekarz ma bardzo dobry kontakt z rodzicami, którzy akceptują psychogenne podłoże zaburzenia, to można podjąć próbę leczenia dziecka w warunkach POZ, bez pomocy psychologa. Jednak w pozostałych przypadkach pacjenta należy skierować na konsultację do psychologa, a nawet psychiatry. Należy również wyjaśnić rodzicom, że leczenie polidypsji jest długotrwałe, a jego efekty są widoczne dopiero po wielu tygodniach, zwłaszcza jeżeli problem występuje od dłuższego czasu.

Chociaż polidypsja psychogenna nie jest związana z przyczynami organicznymi, powoduje istotne powikłania. Wiadomo, że bardzo długie spożywanie dużej objętości płynów może zaburzać produkcję akwaporyn oraz powodować zmiany w miąższu nerek i stężeniu gradientów w rdzeniu nerek, zaburzając zagęszczanie moczu.

Piśmiennictwo

  1. Gubbi S., Hannah-Shmouni F., Koch C.A., Verbalis J.G.: Diagnostic testing for diabetes insipidus. (W:) Feingold K.R., Anawalt B., Boyce A. i wsp.: Endotext (Internet). South Dartmouth (MA), MDText.com, Inc., 2000
  2. Mahon M., Amaechi G., Slattery F. i wsp.: Fifteen-minute consultation: polydipsia, polyuria or both. Arch. Dis. Child. Educ. Pract. Ed., 2019; 104 (3): 141–145

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej