Jakie odchylenia w badaniu ogólnym moczu u dziecka mogą być przeciwwskazaniem do uprawiania konkretnego sportu?

Badanie sportowo-lekarskie ma na celu przede wszystkim kwalifikację do uprawiania danej dyscypliny sportu, ale też jest badaniem przesiewowym, na podstawie którego można wykryć problemy zdrowotne wymagające leczenia. Badanie ogólne moczu może dostarczyć wielu informacji na temat stanu zdrowia dziecka, ale nie jest jedynym czynnikiem decydującym o możliwości uprawiania sportu. Jego wyniki należy interpretować pod kątem przeciwwskazań do uprawiania sportu na podstawie kompleksowej oceny stanu zdrowia dziecka. Istnieją jednak pewne odchylenia w wynikach badania ogólnego moczu, które mogą stanowić przeciwwskazanie do uprawiania sportu. Badanie to przynosi sporo wartościowych informacji i pozwala wykryć kilka grup chorób:

• Cechy zakażenia dróg moczowych (ZUM): leukocyturia, obecne bakterie, azotany, białkomocz dodatni posiew.

• Cukrzyca, uszkodzenia cewek nerkowych powodujące glikozurię: cukier obecny w moczu, zwiększona osmolarność moczu, ketonuria, mikroalbuminuria.

• Choroby kłębuszków nerkowych, w tym nerczyca: znaczne ilości białka, wałeczki, krwinkomocz, zmniejszona osmolarność moczu.

• Choroby cewek nerkowych: patologiczny skład moczu: wałeczki; białkomocz, krwinkomocz, zmniejszona osmolarność moczu, czasem leukocyturia.

• Mocz nadmiernie rozcieńczony (brak zdolności do zagęszczania moczu): moczówka prosta, uszkodzenie cewek nerkowych, hemoglobinuria – uszkodzenie mięśni.

• Krwiomocz: obecna krew – obecność krwi w moczu może wynikać z różnych przyczyn, takich jak: infekcje dróg moczowych, kamica nerkowa, nefropatia IgA, guzy lub urazy nerek.

• Kamica nerkowa: krystaluria, obecne złogi, czasem krew, białkomocz, zmienione pH (odczyn).

Rzecz jasna nie wszystkie wymienione odchylenia są zawsze obecne. Najczęstszy problem zdrowotny stwierdzany w badaniu ogólnym moczu stanowią zakażenia dróg moczowych. Po ich wykryciu sportowca należy skierować pod opiekę lekarza rodzinnego, chociaż w praktyce rzadko są to zakażenia tak ciężkie i długotrwałe (objawowe), że wymagają ograniczenia uprawiania sportu. Natomiast poważne, przewlekle choroby nerek – choroby kłębuszków nerkowych, cukrzyca, krwiomocz czy zaburzenia hormonalne, które wymagają pilnego leczenia specjalistycznego – oznaczają w praktyce brak możliwości uprawiania sportu przynajmniej w czasie diagnostyki i na początku terapii. Są to sytuacje rzadko spotykane w orzecznictwie sportowym. Poważne choroby istotnie ograniczają zdolność do wysiłku fizycznego, zmniejszając tym samym szanse zawodnika na uprawianie sportu. W przypadku ciężkiej choroby wymagającej hospitalizacji – nawet w celach jedynie diagnostycznych – uprawianie sportu schodzi na dalszy plan i należy poczekać na wyjaśnienie sytuacji zdrowotnej. Dla formalności można wydać orzeczenie o braku zdolności do uprawiania sportu, z zaleceniem zgłoszenia się z informacją od odpowiedniego specjalisty niezbędną przy ponownym badaniu sportowo-lekarskim, które zostanie przeprowadzone po zakończeniu diagnostyki lub leczenia. Pamiętajmy, że generalną regułą orzecznictwa sportowo-lekarskiego jest umożliwienie uprawiania sportu sportowcom przewlekle chorym, o ile ich choroba jest pod kontrolą i pozostaje stabilna, a wysiłek nie grozi pogorszeniem stanu zdrowia sportowca. Na przykład na cukrzycę chorują nawet olimpijczycy. U takich sportowców można ustalić krótszy termin ponownego, okresowego badania lekarskiego – za 3–6 miesięcy.

Piśmiennictwo

1. Pero R., Brancaccio M., Mennitti C. i wsp.: Urinary Biomarkers: Diagnostic Tools for Monitoring Athletes' Health Status. Int. J. Environ Res. Public Health, 2020; 17 (17): 6065. doi: 10.3390/ijerph17176065
2. Lombardo B., Izzo V., Terracciano D. i wsp.: Laboratory medicine: Health evaluation in elite athletes. Clin. Chem. Lab. Med., 2019; 57: 1450–1473. doi: 10.1515/cclm-2018-1107
3. Han W.K., Wagener G., Zhu Y. i wsp.: Urinary Biomarkers in the Early Detection of Acute Kidney Injury after Cardiac Surgery. Clin. J. Am. Soc. Nephrol., 2009; 4: 873–882. doi: 10.2215/CJN.04810908
4. Shin K.-A., Park K.D., Ahn J. i wsp.: Comparison of Changes in Biochemical Markers for Skeletal Muscles, Hepatic Metabolism, and Renal Function after Three Types of Long-distance Running: Observational Study. Medicine, 2016; 95: e3657. doi: 10.1097/MD.0000000000003657
5. Samudrala D., Geurts B., Brown P.A. i wsp.: Changes in urine headspace composition as an effect of strenuous walking. Metabolomics, 2015; 11: 1656–1666. doi: 10.1007/s11306-015-0813-8
6. Chen Z., Kim J.: Urinary proteomics and metabolomics studies to monitor bladder health and urological diseases. BMC Urol., 2016; 16: 11. doi: 10.1186/s12894-016-0129-7
7. Lee E.C., Fragala M.S., Kavouras S.A. i wsp.: Biomarkers in Sports and Exercise: Tracking Health, Performance, and Recovery in Athletes. J. Strength Cond. Res., 2017; 31: 2920–2937. doi: 10.1519/JSC.0000000000002122
8. Ahmadinejad Z., Alijani N., Mansori S., Ziaee V. Common Sports-Related Infections: A Review on Clinical Pictures, Management and Time to Return to Sports. Asian J. Sports Med., 2014; 5:1–9. doi: 10.5812/asjsm.34174
9. Jones G.R., Newhouse I.: Sport-Related Hematuria: A Review. Clin. J. Sport Med., 1997; 7: 119–125. doi: 10.1097/00042752-199704000-00008