Na początku grudnia br., krótko po rozpoczęciu programu masowych szczepień przeciwko COVID-19 w Wielkiej Brytanii z użyciem preparatu BNT162b2 (w krajach Unii Europejskiej dostępny pod nazwą Comirnaty), brytyjski urząd odpowiedzialny za rejestrację leków – Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) – wydał tymczasowe zalecenia dotyczące stosowania tej szczepionki u osób z alergią w wywiadzie (p. Wielka Brytania aktualizuje zalecenia dotyczące szczepienia przeciwko COVID-19).
Zgodne z ówczesnym stanowiskiem MHRA szczepienie preparatem BNT162b2 było przeciwwskazane u osób, u których w przeszłości wystąpiła anafilaksja po podaniu jakiejkolwiek szczepionki, leku lub spożyciu pokarmu.
Zalecenia te opublikowano po zgłoszeniu 2 przypadków anafilaksji i 1 możliwej reakcji alergicznej po podaniu szczepionki BNT162b2.
W środę 30 grudnia br., po zaszczepieniu ponad 1 miliona osób w Wielkiej Brytanii i ponad 3,5 milionów osób na świecie, MHRA zaktualizował i złagodził swoje zalecenia wskazując, że:
- Szczepienie preparatem BNT162b2 (Comirnaty) jest przeciwwskazane u osób, u których w przeszłości wystąpiła uogólniona reakcja alergiczna (w tym anafilaktyczna) na jakikolwiek składnik szczepionki lub po podaniu poprzedniej dawki (zalecenie to dotyczy również podawania wszystkich innych szczepionek – przyp. red.).
- Osoby z powszechnie występującymi uczuleniami (w tym reakcją anafilaktyczną) na pokarmy, jad owadów, konkretny lek lub szczepionkę można szczepić przeciwko COVID-19 jakimkolwiek preparatem (pod warunkiem, że pacjent nie jest uczulony na którykolwiek składnik szczepionki).
- Wszystkie osoby należy obserwować przez 15 minut po szczepieniu.
- Szczepienie należy realizować w placówkach medycznych, w których można skutecznie leczyć anafilaksję (tj. wyposażonych w zestaw przeciwwstrząsowy i pod nadzorem personelu, który potrafi rozpoznać i leczyć ciężkie reakcje alergiczne; w Polsce taki wymóg dotyczy realizacji także wszystkich innych szczepień – przyp. red.)
Zalecenie te dotyczą także szczepienia preparatem ChAdOx1-S firmy AstraZeneca.
Eksperci wskazali, że jednym ze składników szczepionki BNT162b2 jest glikol polietylenowy (glikol polietylenowy [PEG] 2000 – przyp. red.), który identyfikowano już wcześniej jako przyczynę anafilaksji w nielicznych opisanych przypadkach. Potwierdzona alergia na PEG występuje niezwykle rzadko, ale stanowi przeciwwskazanie do szczepienia preparatem BNT162b2. Wystąpienie w przeszłości anafilaksji idiopatycznej lub anafilaksji na wiele klas leków może wskazywać na nierozpoznaną alergię na PEG. W takiej sytuacji szczepienie przeciwko COVID-19 można zrealizować preparatem ChAdOx1-S, który nie zawiera w składzie PEG (aktualnie preparat ten nie jest dopuszczony do obrotu w żadnym kraju Unii Europejskiej, w tym w Polsce; jest zarejestrowany jedynie w Wielkiej Brytanii – przyp. red.).
Dodatkowe zalecenia w tej sprawie wydał także British Society for Allergy and Clinical Immunology (BSACI), zgodnie z którymi:
- Osobom, u których w przyszłości wystąpiła reakcja anafilaktyczna na różne klasy leków lub anafilaksja idiopatyczna nie należy podawać szczepionki BNT162b2 (Comirnaty). Alternatywnie można zastosować szczepionkę ChAdOx1-S, która nie zawiera w składzie PEG (o ile nie występują inne przeciwwskazania do podania tego preparatu).
- Osobom, u których po podaniu pierwszej dawki szczepionki przeciwko COVID-19 wystąpi miejscowa reakcja skórna (swędząca pokrzywka) bez objawów ogólnoustrojowych, można podać drugą dawkę szczepionki. Szczepienie należy wykonać w placówce z pełnym wyposażeniem do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (np. w szpitalu), a pacjenta należy obserwować po podaniu szczepionki przez dłuższy czas, tj. przez 30 minut.
- Osoby, u których po podaniu pierwszej dawki szczepionki wystąpią reakcje niealergiczne (omdlenie związane z lękiem przed iniekcją, osutka skórna inna niż pokrzywka lub inne nieswoiste objawy) mogą otrzymać drugą dawkę szczepionki przy zachowaniu standardowych warunków realizacji szczepień.