U 15-miesięcznego dziecka nie wykonano do tej pory żadnych szczepień ze względu na brak zgody rodziców. Aktualnie rodzice chcieliby zaszczepić dziecko tylko przeciwko tężcowi. Jaki wybrać schemat szczepienia?
Ułożenie programu szczepień obejmującego tylko szczepienie przeciwko tężcowi jest ostatnią rzeczą, którą lekarz powinien zrobić w przypadku opisanego dziecka. Należy dołożyć wszelkich starań, aby rzeczowo i spokojnie wyjaśnić wątpliwości oraz obawy rodziców, które leżą u podłoża ich decyzji i przedstawić realne korzyści wynikające z realizacji pozostałych szczepień. Należy również rzetelnie poinformować rodziców o potencjalnym ryzyku niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), podać im dane dotyczące częstości występowania poszczególnych objawów i wyjaśnić ich charakter oraz konsekwencje. Ryzyko związane z NOP jest bowiem wielokrotnie mniejsze niż ryzyko, które niesie ze sobą rezygnacja ze szczepień.
Warto zapoznać rodziców z najważniejszymi danymi epidemiologicznymi z Polski oraz Europy, ponieważ często mają oni błędne przekonanie, że takie choroby jak odra czy krztusiec już nie występują lub są bardzo rzadkie, albo łagodne. W 2012 roku stwierdzono znaczne zwiększenie zachorowalności na krztusiec. W porównaniu z 2011 rokiem, liczba przypadków zgłoszonych do Państwowego Zakładu Higieny (PZH) była około 3-krotnie większa. Niepokój budzą również dane dotyczące zapadalności na odrę w Europie. W 2011 roku zarejestrowano około 30 000 zachorowań. Mimo, że w Polsce nie obserwowaliśmy w tym okresie znacznego zwiększenia zachorowalności, a w krajach europejskich w 2012 roku notowano już mniejszą liczbę przypadków, sytuacja epidemiologiczna w Europie nadal stwarza zagrożenie dla nieuodpornionych osób.
Warto również uświadomić zaniepokojonych rodziców, że przez zamianę szczepionki pełnokomórkowej przeciwko krztuścowi (DTPw) na preparat bezkomórkowy (DTPa) mogą dodatkowo poprawić tolerancję i zmniejszyć ryzyko NOP, ponadto są to zawsze preparaty nie zawierające tiomersalu (czego również często obawiają się rodzice).
Należy pamiętać, iż podanie samej anatoksyny tężcowej utrudni realizację szczepienia przeciwko krztuścowi w sytuacji, gdy rodzice zmienią zdanie i jednak będą chcieli zaszczepić dziecko. Zbyt częste podawanie anatoksyny może być przyczyną nasilonych objawów miejscowych (ból, obrzęk).
Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Pediatrii w razie rozpoczęcia lub kontynuowania szczepienia przy użyciu szczepionki DT, można uzupełnić brakujące dawki szczepionki przeciwko krztuścowi stosując DTPw lub DTPa, zależnie od wieku dziecka, jednak łączna liczba podanych dawek szczepionek DT, DTPw i DTPa nie powinna przekroczyć 6 do ukończenia 7 lat.
Jeżeli pomimo uzyskania wszelkich informacji i próby rzeczowego wyjaśnienia obaw rodzice nadal będą wyrażali zgodę jedynie na szczepienie przeciwko tężcowi, to należy zrealizować schemat podstawowy, który składa się z 3 dawek podanych w schemacie 0, 1, 6-12 miesięcy.
Piśmiennictwo:
1. Pickering L.K., Baker C.J., Kimberlin D.W., Long S.S.: Red Book 2009. Report of the Committee on Infectious Diseases. Wyd. 28. Elk Grove Village, IL. AAP. 2009
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Szczepionka tężcowa adsorbowana (T)
3. Meldunki epidemiologiczne, 2011. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, PZH Warszawa; http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2011/INF_11_12B.pdf (cyt. 14.01.2013)
4. Meldunki epidemiologiczne, 2012. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, PZH Warszawa; http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2012/INF_12_12B.pdf (cyt. 14.01.2013)
