Omyłkowe podanie 2 dawek DTPa-IPV w 6. roku życia

09.09.2019
lek. Kamila Ludwikowska
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

dr n. med. Agnieszka Matkowska-Kocjan
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, zastępca Redaktora Naczelnego „Medycyny Praktycznej – Szczepienia”

Dziecko w 6. roku życia omyłkowo zaszczepiono 2-krotnie Tetraximem w odstępie 6 tygodni. Jakich można się spodziewać działań niepożądanych i jak kontynuować szczepienia przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi?

Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa podania w krótkim czasie dodatkowej dawki szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u małego dziecka. W Charakterystyce Produktu Leczniczego (ChPL) produktu Tetraxim czytamy, że częstość występowania odczynów miejscowych zwiększa się wraz z podaniem kolejnych dawek. Według dostępnych danych podanie dodatkowej (ponadprogramowej) dawki szczepionki przeciwtężcowej u starszych dzieci i dorosłych wiąże się z ryzykiem wystąpienia silnego odczynu miejscowego.

Takie ryzyko dotyczy zatem opisanego pacjenta, ale nie da się przewidzieć, czy faktycznie ono zaistnieje.

Rodziców należy uprzedzić o możliwości wystąpienia miejscowego odczynu po szczepieniu oraz poinstruować, jak mają postępować w takiej sytuacji. Zaleca się stosowanie chłodnych okładów oraz miejscowych preparatów przeciwzapalnych i/lub doustnych leków przeciwbólowych (paracetamol lub ibuprofen). Każda dawka szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi wiąże się z ryzykiem wystąpienia odczynów miejscowych, takich jak ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu szczepienia. Odczyn taki może mieć różne nasilenie – od łagodnych zmian po znaczny naciek zapalny, obejmujący 2 sąsiadujące stawy. Niezależnie od rozległości zwykle ma on charakter samoograniczający i poza postępowaniem łagodzącym objawy oraz uspokojeniem rodziców nie wymaga interwencji. W rzadkich przypadkach nasilonych odczynów konieczne może być różnicowanie pomiędzy nieswoistym naciekiem zapalnym po szczepieniu z wtórnym nadkażeniem miejsca wkłucia i zakażeniem tkanek miękkich (cellulitis). Nasilony odczyn, szczególnie przebiegający z gorączką, ograniczeniem ruchomości w obrębie jednego z sąsiednich stawów oraz znaczne zwiększenie obwodu kończyny wymaga pilnej oceny lekarza. Poza ryzykiem nasilonego odczynu poszczepiennego, podanie dodatkowej dawki nie wpływa na cykl szczepienia (w kontekście skuteczności szczepienia). Odstęp pomiędzy tymi dwiema dawkami jest jednak zbyt krótki, aby tę dodatkową dawkę zaliczyć na poczet przyszłych, planowanych szczepień, dlatego dalsze uodpornienie dziecka powinno przebiegać zgodnie z PSO – kolejną dawkę przypominającą należy podać w 14. roku życia w postaci skojarzonej szczepionki zawierającej toksoid tężcowy oraz zmniejszone dawki toksoidu błoniczego i bezkomórkowych antygenów krztuśca (dTpa).

Piśmiennictwo:

1. Edsall G., Elliott M.W., Peebles T.C. i wsp.: Excessive use of tetanus toxoid boosters. JAMA, 1967; 202: 111–113
2. Southern J., Waight P.A., Andrews N. i wsp.: Extensive swelling of the limb and systemic symptoms after a fourth dose of acellular pertussis containing vaccines in England in children aged 3–6years. Vaccine, 2017; 35: 619–625
3. Vaccine recommendations and guidelines of the ACIP: timing and spacing of immunobiologics. www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/general-recs/timing.html
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Tetraxim
Wybrane treści dla pacjenta
  • Badanie ostrości wzroku u dzieci
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Alergia na leki u dzieci
  • Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży
  • Obrzęk naczynioruchowy u dziecka
  • Bostonka – kiedy można się zarazić? Objawy bostonki u dziecka i dorosłego
  • Astma u dzieci - mechanizmy i przyczyny
  • Wszawica u dzieci
  • Próchnica zębów mlecznych

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań