Skróty: DTPa – szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (bezkomórkowa), dTpa – szczepionka zawierająca toksoid tężcowy, zmniejszoną dawkę toksoidu błoniczego i bezkomórkowe komponenty krztuśca, DTPw – szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (całokomórkowa)
Prawidłowa realizacja szczepień przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi u pacjenta z opóźnieniami w realizacji szczepień może generować trudności. Wynika to z ograniczonej rejestracji wiekowej poszczególnych preparatów, czasowej niedostępności szczepionek z bezkomórkowym komponentem krztuśca (DTPa) oraz braku możliwości zastosowania niektórych preparatów w realizacji schematu podstawowego.
Szczegóły realizacji szczepień przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi w odniesieniu do poszczególnych preparatów można podsumować następująco:
1. Preparaty z całokomórkowym komponentem krztuścowym (DTPw) – rejestracja tylko do ukończenia 3. roku życia.
2. Preparaty z bezkomórkowym komponentem krztuścowym:
- Infanrix-DTPa (DTPa) – rejestracja do ukończenia 7. roku życia
- Tripacel (DTPa) – aktualnie niedostępny
- Infanrix Hexa, Infanrix IPV+Hib (DTPa) – rejestracja do ukończenia 3. roku życia
- Hexacima, Pentaxim (DTPa) – rejestracja do ukończenia 2. roku życia
- Tetraxim (DTPa-IPV) – zarejestrowany do stosowania do ukończenia 12. roku życia, ale dotyczy to tylko dawki przypominającej (5–12 lat).
Preparaty typu dTpa nie są przeznaczone do realizacji schematu podstawowego szczepienia przeciwko krztuścowi, można je tylko wykorzystać jako jedną z dawek szczepienia podstawowego przeciw błonicy i tężcowi (dT), uzupełniając 2 dodatkowe dawki dT w celu realizacji schematu 3-dawkowego wystarczającego przy szczepieniu przeciwko błonicy i tężcowi. Nie powinno się ich stosować u dzieci <7. roku życia, gdy można jeszcze wybrać preparat typu DTPa.
Powyższe ograniczenia sprawiają, że przy uzupełnianiu zaległych szczepień można stosować następujące schematy podstawowe:
- Pacjent do ukończenia 3. roku życia – DTPw/DTPa w schemacie 3+1 (3 dawki w odstępie ≥1 mies. i dawka uzupełniająca po upływie ≥6 mies.).
- Pacjent >3. roku życia., do ukończenia 7. roku życia, nigdy nieszczepiony – DTPa w schemacie 3+1 (odstępy jak wyżej); jeśli ostatnią dawkę podano po ukończeniu 4. roku życia – pacjent nie musi być szczepiony w 6. roku życia.
- Pacjent >7. roku życia, nigdy nieszczepiony – dTpa + 2 dawki dT (1 i 6 mies. po dTpa).
- Pacjentom w wieku >7. roku życia., do ukończenia 12. roku życia niekompletnie szczepionym, którzy wcześniej otrzymali 3 dawki DTPw/DTPa, można podać Tetraxim jako dawkę przypominającą (jednak preparat ten nie ma rejestracji do szczepienia podstawowego w schemacie 3+1 u dzieci w tym wieku). U pacjentów >7. roku życia, którzy wcześniej otrzymali 1 lub 2 dawki DTPw/DTPa, jedyną opcją zgodną z ChPL poszczególnych preparatów jest podanie 1 dawki szczepionki dTpa, a następnie ewentualnie po 6 miesiącach uzupełnienie dodatkowej dawki dT (w celu dokończenia schematu podstawowego szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi, czyli 2+1; konieczność podania dawki dT dotyczy tylko sytuacji, w której pacjent otrzymał przed ukończeniem 7. rż. tylko 1 dawkę DTPw/DTPa).
Piśmiennictwo:
1. Kroger T.A., Sumaya V.C., Pickering K. L.: General recommendations on immunization – recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2011; 60 (RR-02): 1–602. Charakterystyki produktów leczniczych DTP, Infanrix DTPa, Infanrix Hexa, Infanrix IPV+Hib, Hexacima, Pentaxim, Tetraxim
