Jaki schemat szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi w ramach strategii kokonowej powinno się zastosować u partnera kobiety ciężarnej, u którego historia szczepień jest nieznana? Jest bardzo prawdopodobne, że mężczyzna nie był w ogóle szczepiony przeciw krztuścowi. Czy zastosować pojedynczą dawkę, jak gdyby była to dawka przypominająca? Czy też zastosować jakiś cykl szczepień?
Dostępne na rynku szczepionki z komponentą krztuścową przeznaczone dla osób dorosłych (dTap lub dTap-IPV) zarejestrowano jako dawki przypominające, zatem użycie ich do pełnego szczepienia podstawowego byłoby niezgodne z Charakterystyką Produktu Leczniczego. Nie ma też takiej potrzeby, gdyż krztusiec jest nadal chorobą częstą występującą w Polsce i jest bardzo zaraźliwy – jeden chory zakaża średnio kilkanaście osób. Oznacza to, że praktycznie jest niemożliwe, by dorosły mężczyzna nie miał w przeszłości styczności z krztuścem. Jest bardzo prawdopodobne, że jako dziecko lub nastolatek przechorował krztusiec, choć przy łagodnym przebiegu choroby nie musiało to zostać poprawnie rozpoznane i zarejestrowane. W tej sytuacji podanie pojedynczej dawki przypominającej szczepionki z komponentą krztuścową dTap albo dTap-IPV wystarcza do ochrony przez najbliższe lata. Przy okazji wspomnę, że nie należy obawiać się przedawkowania antygenów tężcowych (nieskojarzone szczepionki przeciwko krztuścowi nie dostępne), gdyby partner ostatnio był szczepiony przeciwko tężcowi, gdyż profil bezpieczeństwa (częstość występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych) jest zbliżony niezależnie od odstępu między poszczególnymi dawkami szczepionki przeciwko tężcowi. W konsekwencji z polskiego programu szczepień ochronnych wycofano zapis o konieczności zachowania 5 lat odstępu między kolejnymi dawkami szczepionki przeciwko tężcowi.
Podsumowując, do zapewnienia ochrony kokonowej kobiety ciężarnej wystarczy podanie jej partnerowi pojedynczej dawki przypominającej szczepionki typu dTap/dTap-IPV.
Piśmiennictwo:
1. Edwards K.M., Decker M.D.: Pertussis vaccines. (W:) Plotkin A.S., Orenstein A.W., Offit A.P. (red.): Vaccines. Wyd. 7, Elsevier, 2018: 711–7612. Charakterystyka Produktu Leczniczego: Adacel, Boostrix, Boostrix Polio
3. Halperin S., Sweet L., Baxendale D.: How soon after a prior tetanus-diphtheria vaccination can one give adult formulation tetanus-diphtheria-acellular pertussis vaccine? Pediatr. Infect. Dis. J., 2006; 25: 195–200
4. Yih W.K., Nordin J.D., Kulldorff M. i wsp.: An assessment of the safety of adolescent and adult tetanus-diphtheria-acellular pertussis (Tdap) vaccine, using active surveillance for adverse events in the Vaccine Safety Datalink. Vaccine, 2009; 27: 4257–4262
5. Ślusarczyk J., Dudziak M., Flisiak R. i wsp.: Wskazania i zasady stosowania skojarzonych szczepionek przeciwko krztuścowi (dTpa) u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Zalecenia Polskich ekspertów. Med. Prakt. Pediatr. WS 1/2010
6. Liang J.L., Tiwari T., Moro P. I wsp.: Prevention of pertussis, tetanus, and diphtheria with vaccines in the United States: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2018; 67: 1–44
