Całokomórkowe szczepionki przeciwko krztuścowi zawierają zawiesinę pałeczek Bordetella pertussis inaktywowanych przez ogrzewanie. Oprócz białek istotnych dla wytworzenia odporności w szczepionkach tych występuje wiele związków organicznych o charakterze strukturalnym i czynnościowym, pochodzących z komórek bakteryjnych, które nie wpływają na odporność poszczepienną.
Szczepionki bezkomórkowe zawierają wyizolowane i oczyszczone białka, które powodują rozwój odporności poszczepiennej. W zależności od producenta w szczepionce znajduje się 1–5 takich antygenów. Wśród nich zawsze występuje toksoid krztuścowy, a oprócz tego mogą się znajdować: hemaglutynina włókienkowa, białka fimbrii (aglutynogeny) oraz pertaktyna (białko pochodzące z błony komórkowej bakterii). Dla porównania warto podać, że w szczepionce całokomórkowej zawartych jest >3000 białek pochodzących z komórek bakterii krztuśca.
Wyniki wielu badań, a także ich metaanalizy (p. Med. Prakt. Pediatr. 6/2001, s. 61–65 – przyp. red.) wskazują, że szczepionki bezkomórkowe rzadziej wywołują zarówno miejscowe, jak i ogólne objawy niepożądane, są one więc bezpieczniejsze dla dzieci.
Piśmiennictwo:
1. American Academy of Pediatrics. Pertussis. W: Pickering L.K. (red.): Red book: 2009 Report of the Committee on Infectious Diseases. Wyd. 28, Elk Grove Village, American Academy of Pediatrics, 2009: 504–5192. Wskazania i zasady stosowania skojarzonych szczepionek przeciwkrztuścowych (dTpa) u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Zalecenia polskich ekspertów. Med. Prakt. Pediatr. WS 1/2010