Czy starszy pacjent użądlony przez osę lub pszczołę, który zgłosił się z obrzękiem w miejscu użądlenia, wymaga szczepienia przeciwko tężcowi?

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami dotyczącymi postępowania po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe (np. pszczoły, osy) profilaktyka przeciwtężcowa nie stanowi rutynowej czynności. W bazie Pubmed nie znalazłem ani jednego opisu przypadku tężca w następstwie użądlenia przez pszczołę czy osę. W PSO 2014 zaleca się szczepienie poekspozycyjne przeciwko tężcowi w przypadku zranienia – w domyśle chodzi o ranę (widoczne naruszenie ciągłości powłok) w wyniku urazu lub kąsaną, gdy istnieje ryzyko zabrudzenia rany ziemią lub innym podłożem zawierającym przetrwalniki laseczki tężca. Po użądleniu przez owady nie ma zatem konieczności stosowania poekspozycyjnej profilaktyki tężca.

Konsultacja lekarska osoby w starszym wieku stanowi natomiast bardzo dobrą okazję do uzupełnienia zaległych szczepień. Zgodnie z PSO 2014 wszystkie osoby dorosłe, które zostały zaszczepione w dzieciństwie (szczepienie podstawowe), powinny co 10 lat otrzymywać dawki przypominające szczepionki Td (przeciwko błonicy i tężcowi) lub dTpa (przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi z bezkomórkowym komponentem krztuścowym o zmniejszonej zawartości antygenów). Warto zatem wykorzystać wizytę pacjenta do podania dawki przypominającej szczepienia lub – jeśli nie był on szczepiony podstawowo – do rozpoczęcia pełnego zalecanego schematu szczepienia.