Tak, jest to dobre i rozsądne zalecenie. Zachorowania na krztusiec są powszechne, ale można je kontrolować dzięki szczepieniom (p. pyt. Jaka jest aktualna sytuacja epidemiologiczna krztuśca w Polsce?, Jaka jest sytuacja epidemiologiczna krztuśca na świecie? i Jakie są aktualne zalecane populacyjne strategie kontroli zachorowań na krztusiec i jaki jest ich główny cel?). Uważa się, że odporność po zachorowaniu lub szczepieniu utrzymuje się przez 5–10 lat. Z tego powodu, jeśli od potwierdzonego zachorowania na krztusiec upłynęło >5 lat, istnieją wskazania do podania dawki przypominającej szczepionki dTpa. W ciągu 6–12 lat po szczepieniu szczepionkami całokomórkowymi (DTPw) swoista odporność zmniejsza się około o 50%.
W odróżnieniu od wielu innych szczepień oraz zakażeń naturalnych w przypadku krztuśca badanie serologiczne nie jest wiarygodne w ocenie stopnia ochrony przed zachorowaniem. Za najważniejsze uważa się stężenie przeciwciał klasy IgG przeciwko toksynie krztuścowej. Jednak ich stężenie szybko się zmniejsza i nawet u niedawno szczepionych osób wartość stężenia może być mała. Z tego powodu w szacowaniu swoistej odporności bierzemy pod uwagę przede wszystkim przebycie szczepienia podstawowego, termin podania ostatniej dawki przypominającej szczepionki lub ostatniego potwierdzonego (mikrobiologicznie, metodą identyfikacji bakteryjnego DNA lub serologicznie) zachorowania.
Podatność na zakażenie pałeczką krztuśca zależy także od dawki zakażającej (ilości drobnoustrojów). W przypadku znaczącej ekspozycji na zakażenie (bliski i przewlekający się kontakt z chorym) możliwe jest przełamanie odporności poszczepiennej lub naturalnej nawet po okresie <5 lat, dlatego jeśli od potwierdzonego zachorowania na krztusiec u nastolatka lub dorosłego upłynęło >5 lat, zawsze istnieją wskazania do podania dawki przypominającej szczepionki Tdpa.
W przypadku kobiety ciężarnej rozsądną proporycją uzasadnioną dodatkowymi korzyściami dla dziecka jest podanie przypominającej dawki dTpa w III trymestrze ciąży, nawet jeśli od zachorowania na krztusiec minął tylko rok (p. Kiedy należy zaproponować ciężarnej szczepienie przeciwko krztuścowi? i Czy szczepienie przeciwko krztuścowi (dTpa) należy proponować w trakcie każdej ciąży?).
U dzieci, które zachorowały w trakcie realizacji programu szczepień przed podaniem przewidzianej dawki przypominającej (np. w 6. lub 14. rż.) nie powinniśmy rezygnować z możliwości doszczepienia, zwłaszcza szczepionką z pełną dawką antygenów DTPa.
Jedynie w przypadku zachorowania niemowlęcia naturalny kontakt z drobnoustrojami możemy uznać za równoważny 1 dawce i zaszczepić je w 1. roku życia 2 dawkami szczepionki DTP.
Piśmiennictwo:
1. Ślusarczyk J., Dudziak M., Flisiak R. i wsp.: Wskazania i zasady stosowania skojarzonych szczepionek przeciwko krztuścowi (dTpa) u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Zalecenia polskich ekspertów. Med. Prakt. Pediatr. WS 1/20102. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2017 roku w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2018. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 108
3. Edwards K.M., Decker M.D.: Pertussis vaccines. (W:) Plotkin A.S., Orenstein A.W., Offit A.P. (red.): Vaccines. Wyd. 7, Elsevier, 2018: 711–761
