Czy w profilaktyce poekspozycyjnej tężca można zastosować szczepionkę dTpa?

Data utworzenia:  24.12.2018
Aktualizacja: 23.12.2018
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Skróty: DTP – szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (całokomórkowa), DTPa – bezkomórkowa szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, DtPA – bezkomórkowa szczepionka przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi o zmniejszonej dawce antygenów błoniczych i krztuścowych, PSO – Program Szczepień Ochronnych

Czy w profilaktyce poekspozycyjnej tężca można zastosować szczepionkę dTpa? Czy taki preparat można podać dziecku, u którego zbliża się termin podania tej szczepionki zgodnie z PSO, oraz osobie dorosłej, która szczepienia podstawowe otrzymała wiele lat wcześniej? Jaki odstęp zaleca się między szczepionką Td lub TT a DTP lub DTPa u dziecka, które otrzymało profilaktykę poekspozycyjną tężca, a powinno być w tym momencie zaszczepione przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi?

W profilaktyce tężca można wykorzystać zarówno szczepionki nieskojarzone (toksoid tężcowy – T), jak i praktycznie wszystkie szczepionki skojarzone zawierające toksoid tężcowy, o dużej lub małej dawce antygenów błoniczych i krztuścowych, które stosuje się w zależności od wieku, w tym DT, DTPa (np. Infanrix DTPa, Tripacel – do ukończenia 7. rż.), DTPa-IPV (Tetraxim – do ukończenia 12. rż.), Td, Td-IPV (Dultavax >6. rż., bez górnej granicy wiekowej) i dTpa/dTpa-IPV (Adacel, Boostrix/Boostrix-Polio >7. rż., bez górnej granicy wiekowej). Amerykański Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) zaleca, aby dzieciom >1. roku życia i dorosłym w ramach uodpornienia przeciwko tężcowi w miarę możliwości podawać preparaty skojarzone (tężec/błonica/krztusiec/polio).

Natomiast minimalny odstęp między szczepionką Td lub TT, którą podano poekspozycyjnie, a DTP lub DTPa, które podaje się zgodnie z PSO, powinien wynosić 4 tygodnie. Dziecko otrzyma wówczas wraz ze szczepionką DTP/DTPa dodatkową dawkę toksoidu tężcowego, jednak tylko w ten sposób można uzupełnić należne szczepienia przeciwko krztuścowi. Ryzyko wystąpienia niepożądanych odczynów po podaniu dodatkowej dawki toksoidu tężcowego jest podobne jak po podaniu dawki planowej. Warto przypomnieć, że zapis o obligatoryjnym 5-letnim odstępie między kolejnymi dawkami szczepionek ze składnikiem tężcowym usunięto z polskiego PSO już kilka lat temu. Jeśli jest to konieczne, trzeba podać dodatkową dawkę szczepionki (np. gdy szczepionkę podano w zbyt krótkim odstępie lub niedostępna jest dokumentacja pacjenta dotycząca wcześniejszych szczepień).

Podsumowując, w ramach profilaktyki przeciwtężcowej po zranieniu można zastosować szczepionki skojarzone, w tym DTPa lub DTPa-IPV, jak i dTpa lub dTpa-IPV.

Piśmiennictwo:

1. www.mp.pl/szczepienia/programszczepien
2. General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm. Rep., 2011; 60: 1–60
3. Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów ds. Szczepień przeciwko krztuścowi dotyczące wskazań do stosowania skojarzonych szczepionek przeciwkrztuścowych (dTpa) u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych (marzec 2010). www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/
4. Pink Book. Tetanus www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/tetanus.pdf
5. Charakterystyki produktów leczniczych: Boostrix, Boostrix Polio, Adacel, Tetraxim, Infanrix DTPa, Imovax Polio, Tripacel
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Tężec
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań